Wóspork
| němsce | Weißenberg | |
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska
| |
| zwjazkowy kraj |  Sakska
| |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 197 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 50,96 km² | |
| wobydlerstwo | 3.096 (31. dec 2019)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 61 wob. na km² | |
| póstowe čisło | 02627 | |
| předwólby | (+49) 035876, 03585 (Žarki), 035939 (Běła Hora, Droždźij, Worcyn) | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| měšćanosta | Jürgen Günter Arlt (bjezstronski) | |
| adresa | A. Bebelowa 1 02627 Wóspork | |
| webstrona | stadt-weissenberg.de | |
| Połoženje Wósporka w Sakskej | ||
  | ||
wikidata: Wóspork (Q81753)
| ||
.png)
Wóspork (němsce Weißenberg) je małe městačko we wuchodźe hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Namaka so w Hornjołužiskich honach na wuchodnej kromje serbskeho sydlenskeho ruma při Lubaće a zwjazkowej awtodróze 4. Južnje stareho města zběha so 264 metrow wysoka Wósmužowa hora.
Město Wóspork słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Město naspomni so k prěnjemu razej w lěće 1217 jako Wisenburc[2] a dósta swoje němske mjeno najskerje wot susodneje wsy (a hrodźišća) Běła Hora.
Wot lěta 1895 měješe město dwórnišćo při železniskej čarje Lubij–Wóspork, kotraž so 1903 hač do Barta a 1906 hač do Radworja podlěši, hdźež bě z čaru Budyšin–Wojerecy zwjazana. W lěće 1972 bu wosobowy wobchad zastajeny a 1973 so čara mjez Lubijom a Bartom zawrě.
Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
W lěće 1884 měješe Wóspork po Mukowej statistice 1242 wobydlerjow, mjez nimi 300 Serbow (24 %).[3] Arnošt Černik zwěsći 1956 jenož hišće snadny serbski podźěl wobydlerstwa wot 5,8 %.[4]
Prawidłowne serbske Bože słužby we Wósporskej cyrkwi buchu w lěće 1893 wotstronjene.[5]
Měšćanske dźěle[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
K městu słušeja slědowace wsy:
| wob. | přer. staroba |
♀/♂a | kwocient młodychb |
kwocient starychc |
wosoby/ domjacnosć | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Běła Hora | 74 | 44,7 | 81 | 33 | 40 | 2,6 |
| Droždźij | 248 | 46,1 | 116 | 21 | 36 | 2,3 |
| Hrodźišćo | 269 | 45,4 | 119 | 24 | 28 | 2,5 |
| Chortnica | 42 | 44,2 | 100 | 33 | 42 | 2,9 |
| Jama | 31 | 44,5 | 107 | 25 | 30 | 3,1 |
| Kotecy | 207 | 44,1 | 116 | 22 | 28 | 2,1 |
| Łusk | 165 | 43,6 | 109 | 29 | 36 | 2,5 |
| Malećicy | 252 | 44,9 | 112 | 18 | 30 | 2,4 |
| Njechorń | 152 | 37,6 | 105 | 35 | 17 | 2,9 |
| Nosaćicy | 186 | 46,2 | 102 | 18 | 33 | 2,2 |
| Špikały | 56 | 41,7 | 124 | 40 | 47 | 2,8 |
| Wichowy | 113 | 45,0 | 131 | 38 | 48 | 2,6 |
| Worcyn | 330 | 38,6 | 116 | 33 | 21 | 2,6 |
| Wóspork | 1031 | 47,8 | 92 | 23 | 45 | 2,3 |
| Wuježk | 33 | 44,4 | 136 | 23 | 27 | 2,8 |
| Žarki | 178 | 46,2 | 107 | 20 | 31 | 2,5 |
| město | 3367 | 44,9 | 106 | 25 | 34 | 2,4 |
| podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[6] a: ličba mužow na 100 žonow b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||||||
Do měšćanskeho dźěla Běła Hora słuša sydlišćo Nowa Běła Hora.
Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 56 (Budyšin 5) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Jan Bjedrich Langa (1709–1757) – farar a přełožowar; 1734–39 we Wósporku
- Jan Bjedrich Langa (1738–1770) – diakon a cyrkwinski stawiznar; narodźeny we Wósporku
- Jan Bohumił Junghänel (1753–1810) – farar a ludowědnik; narodźeny we Wósporku
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2019; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
- ↑ Wóspork w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 108. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 247. [1393 wobydlerjow, z nich 42 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 26 z pasiwnymi, 13 serbskich dźěći a młodostnych, 1312 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
- ↑ Johannes Martschke: Die Parochie Weissenberg. W: Neue sächsische Kirchengalerie, Die Diöcese Löbau. Lipsk, 1908, str. 661–678, tule str. 677 (digitalizat)
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wóspork (němsce)
Wotkazaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Wóspork – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Biskopicy | Bóšicy | Budestecy | Budyšin | Bukecy | Dobruša-Huska | Frankenthal | Großharthau | Großnaundorf | Halštrow | Halštrowska Hola | Haselbachtal | Hodźij | Hornja Hórka | Chrósćicy | Kamjenc | Kinspork | Kubšicy | Kulow | Kumwałd | Łaz | Łuty | Łužnica | Malešecy | Neukirch | Njebjelčicy | Njedźichow | Njeswačidło | Ohorn | Ottendorf-Okrilla | Pančicy-Kukow | Połčnica | Porchow | Radeberg | Radwor | Rakecy | Ralbicy-Róžant | Ramnow | Sćenjow | Sepicy | Smělna-Póckowy | Sprjewiny Doł | Swětła | Šěrachow-Korzym | Wachow | Warnoćicy | Wjazońca | Wjelećin | Wojerecy | Wołbramecy | Worklecy | Wóslink | Wóspork | Wulka Dubrawa | Wulke Rědorjecy | Załom | Zemicy-Tumicy