Wóspork

**Wóspork**
němsce	Weißenberg
Wopon
Zakładne daty
stat	Němska
zwjazkowy kraj	Sakska
wokrjes	Budyski
wysokosć	197 metrow n.m.hł.
přestrjeń	50,96 km²
wobydlerstwo	3.096 (31. dec 2019)
hustosć zasydlenja	61 wob. na km²
póstowe čisło	02627
předwólby	(+49) 035876, 03585 (Žarki), 035939 (Běła Hora, Droždźij, Worcyn)
awtowa značka	BZ, BIW, HY, KM
Politika a zarjadnistwo
měšćanosta	Jürgen Günter Arlt (bjezstronski)
adresa	A. Bebelowa 1; 02627 Wóspork
webstrona	stadt-weissenberg.de
Połoženje Wósporka w Sakskej
	wikidata: Wóspork (Q81753)

51.19666666666714.658888888889

Koordinaty: 51° 12′ S, 14° 40′ W

Wóspork (němsce Weißenberg) je małe městačko we wuchodźe hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Namaka so w Hornjołužiskich honach na wuchodnej kromje serbskeho sydlenskeho ruma při Lubaće a zwjazkowej awtodróze 4. Južnje stareho města zběha so 264 metrow wysoka Wósmužowa hora.

Město Wóspork słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.

Wósporska radnica

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Město naspomni so k prěnjemu razej w lěće 1217 jako Wisenburc^[2] a dósta swoje němske mjeno najskerje wot susodneje wsy (a hrodźišća) Běła Hora.

Wot lěta 1895 měješe město dwórnišćo při železniskej čarje Lubij–Wóspork, kotraž so 1903 hač do Barta a 1906 hač do Radworja podlěši, hdźež bě z čaru Budyšin–Wojerecy zwjazana. W lěće 1972 bu wosobowy wobchad zastajeny a 1973 so čara mjez Lubijom a Bartom zawrě.

Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W lěće 1884 měješe Wóspork po Mukowej statistice 1242 wobydlerjow, mjez nimi 300 Serbow (24 %).^[3] Arnošt Černik zwěsći 1956 jenož hišće snadny serbski podźěl wobydlerstwa wot 5,8 %.^[4]

Prawidłowne serbske Bože słužby we Wósporskej cyrkwi buchu w lěće 1893 wotstronjene.^[5]

Měšćanske dźěle[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

K městu słušeja slědowace wsy:

	wob.	přer. staroba	♀/♂^a	kwocient młodych^b	kwocient starych^c	wosoby/ domjacnosć
Běła Hora	74	44,7	81	33	40	2,6
Droždźij	248	46,1	116	21	36	2,3
Hrodźišćo	269	45,4	119	24	28	2,5
Chortnica	42	44,2	100	33	42	2,9
Jama	31	44,5	107	25	30	3,1
Kotecy	207	44,1	116	22	28	2,1
Łusk	165	43,6	109	29	36	2,5
Malećicy	252	44,9	112	18	30	2,4
Njechorń	152	37,6	105	35	17	2,9
Nosaćicy	186	46,2	102	18	33	2,2
Špikały	56	41,7	124	40	47	2,8
Wichowy	113	45,0	131	38	48	2,6
Worcyn	330	38,6	116	33	21	2,6
Wóspork	1031	47,8	92	23	45	2,3
Wuježk	33	44,4	136	23	27	2,8
Žarki	178	46,2	107	20	31	2,5
město	3367	44,9	106	25	34	2,4
podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011^[6] a: ličba mužow na 100 žonow b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65

Do měšćanskeho dźěla Běła Hora słuša sydlišćo Nowa Běła Hora.

Powětrowy wobraz měšćanskeho jadra (2017)

Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 56 (Budyšin 5) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jan Bjedrich Langa (1709–1757) – farar a přełožowar; 1734–39 we Wósporku
Jan Bjedrich Langa (1738–1770) – diakon a cyrkwinski stawiznar; narodźeny we Wósporku
Jan Bohumił Junghänel (1753–1810) – farar a ludowědnik; narodźeny we Wósporku

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2019; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
↑ Wóspork w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 108. → wšě wjeski
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 247. [1393 wobydlerjow, z nich 42 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 26 z pasiwnymi, 13 serbskich dźěći a młodostnych, 1312 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
↑ Johannes Martschke: Die Parochie Weissenberg. W: Neue sächsische Kirchengalerie, Die Diöcese Löbau. Lipsk, 1908, str. 661–678, tule str. 677 (digitalizat)
↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wóspork (němsce)

Wotkazaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Commons: Wóspork – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Wobrazy z Wósporka

Města a gmejny w Budyskim wokrjesu

[Metadaty_wobydlerstwo_DE-SN-1] Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2019; Statistiski krajny zarjad Sakskeje

[digit-2] Wóspork w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

[3] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 108. → wšě wjeski

[4] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 247. [1393 wobydlerjow, z nich 42 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 26 z pasiwnymi, 13 serbskich dźěći a młodostnych, 1312 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[5] Johannes Martschke: Die Parochie Weissenberg. W: Neue sächsische Kirchengalerie, Die Diöcese Löbau. Lipsk, 1908, str. 661–678, tule str. 677 (digitalizat)

[6] Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wóspork (němsce)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]