Špikały
| |||||
| město: | Wóspork | ||||
| zagmejnowanje: | 1973 (do Nosaćic) | ||||
| wobydlerstwo: | 44 (31. decembra 2023)[1] | ||||
| přestrjeń: | 2,64 km² | ||||
| wysokosć: | 257–289 metrow n.m.hł. | ||||
51.15083333333314.641111111111257–289
| |||||
| póstowe čisło: | 02627 | ||||
| předwólba: | 03585 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Powětrowy wobraz Špikałow | |||||
wikidata: Špikały (Q20051143)
| |||||
Špikały (němsce Spittel) su hornjołužiska wjeska ze 44 wobydlerjemi[2] na wuchodźe Budyskeho wokrjesa a słušeja z lěta 1994 k městu Wóspork.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Najwyše ležacy dźěl Wósporka namaka so w hornjołužiskich honach něhdźe 15 kilometrow wuchodnje Budyšina při sewjernym boku hory Byčin. Susodne wsy su Nosaćicy na sewjerowuchodźe, Chrapow na wuchodźe, Walowy za Byčinom na juhu, Wujezd na juhozapadźe a Čornjow na zapadźe. Wuchodnje wsy běži zwjazkowa dróha 178 (Wóspork–Žitawa–Liberec).
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Mały kulowc naspomni so prěni raz w lěće 1345 jako Spital a tři lěta pozdźišo jako sydło knjeza Herman von dem Spital. Ležownostne knjejstwo měješe wot 16. do 19. lětstotka Nosačanske ryćerkubło. Ewangelscy wěriwi słušachu znajmjeńša ze 16. lětstotka ke Ketličanskej, z lěta 1679 pak k Nosačanskej wosadźe. Tam chodźachu Špikałske dźěći tež do šule.
W běhu wojowanja wokoło Byčina w Napoleoniskich wójnach zarjadowachu Francozojo spočatk septembra 1813 pólny lacaret w Špikałach, kotryž wopyta dnja 5. septembra kejžor Napoleon Bonaparte. Samsny statok kupi w lěće 1930 Korla Tilich, dźěd něhdyšeho sakskeho ministerskeho prezidenta Stanisława Tilicha.[3]
Wobydlerstwo a rěč
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po Mukowej statistice mějachu Špikały we 1880tych lětach 161 wobydlerjow, mjez nimi 148 Serbow (92 %) a 13 Němcow.[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Špikałskeje gmejny wot jenož hišće 31,2 %.[5]
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Theodor Schütze: Zwischen Strohmberg, Czorneboh und Kottmar (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 24). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1974, str. 71sl..
- ↑ staw: 31. decembra 2023; Hamtske łopjeno města Wósporka 1/2024 (pdf)
- ↑ staw: 31. decembra 2023; Hamtske łopjeno města Wósporka 1/2024 (pdf)
- ↑ Alte Mauern erzählen spannende Geschichte na napoleonzeit1813.de; wotwołany 16. februara 2020 (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 107. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [112 wobydlerjow, z nich 29 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 3 z pasiwnymi, 3 serbske dźěći a młodostni, 77 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Špikały w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)