Wjelećin

**Wjelećin**
němsce	Wilthen
Wopon
Zakładne daty
stat	Němska
zwjazkowy kraj	Sakska
wokrjes	Budyski
wysokosć	288 metrow n.m.hł.
přestrjeń	17,04 km²
wobydlerstwo	4.881 (31. dec 2019)
hustosć zasydlenja	286 wob. na km²
póstowe čisła	02679–02681
předwólba	(+49) 03592
awtowa značka	BZ, BIW, HY, KM
Politika a zarjadnistwo
měšćanosta	Michael Herfort (CDU)
webstrona	wilthen.de
Połoženje Wjelećina w Sakskej
	wikidata: Wjelećin (Q81756)

51.09944444444414.403888888889

Koordinaty: 51° 6′ S, 14° 24′ W

Wjelećin (němsce Wilthen) je městačko w sakskim wokrjesu Budyšin. Leži pod Mnišoncom w hornjołužiskich horach. Wjelećin je po cyłej Němskej sławny za produkowanje palenca. Ma z lěta 1969 měšćanske prawa.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wjeska Welentin abo Welintin naspomni so prěni raz w lěće 1222 a bě hižo w druhej połojcy 13. lětstotka z knježim sydłom.^[2]

Hač do kónca 19. lětstotka słušeše Wjelećin hišće k serbskemu rěčnemu rumej. Ze spěšnej industrializaciju wot 1850tych lět sem přeměni so tež wobydlerska struktura. Přez přićah němskich dźěłaćerjow, měšane mandźelstwa a z tym zwisowacu asimilaciju zhubi so serbskorěčna wjetšina w běhu mało lětdźesatkow. We 1880tych lětach mějachu we Wjelečanskej cyrkwi hišće kóždu njedźelu serbske a němske kemše.

Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy hišće 651 wot cyłkownje 2025 Wjelećanow serbsce.^[3] Poslednjej serbskaj fararjej běštaj Měrćin Renč (we Wjelećinje 1882–1911) a jeho syn Jan (1911–1945). Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 we Wjelećanskej gmejnje snadny serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 1,4 %.^[4]

Dlěje hač w samym Wjelećinje dźeržeše so serbska rěč w do samsneje wosady słušasymaj wjeskomaj Wostašecy a Zdźar.

Měšćanske dźěle[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

K městu słušeja wjeski Tućicy (Tautewalde), Wostašecy (Irgersdorf) a Zdźar (Sora).

Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 52 (Budyšin 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jan Pjech (1707–1741) – farar, spisowaćel a nabožinski prócowar; tu narodźeny
Jan Rynč (1733–1803) – farar, nabožinski prócowar; tu narodźeny
Korla Awgust Kubica (1842–1914) – farar, Maćicar; 1876–71 we Wjelećinje
Měrćin Renč (1853–1911) – farar, stawizniski slědźer a kulturny prócowar; wot 1882 we Wjelećinje
Jan Renč (1884–1945) – posledni serbski farar we Wjelećinje

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2019; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
↑ Wjelećin w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [5132 wobydlerjow, z nich 39 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 23 z pasiwnymi, 12 serbskich dźěći a młodostnych, 5058 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Commons: Wjelećin – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Města a gmejny w Budyskim wokrjesu

[Metadaty_wobydlerstwo_DE-SN-1] Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2019; Statistiski krajny zarjad Sakskeje

[2] Wjelećin w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

[3] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski

[4] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [5132 wobydlerjow, z nich 39 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 23 z pasiwnymi, 12 serbskich dźěći a młodostnych, 5058 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[1]

[2]

[3]

[4]