Rušćina
| kraje | Ruska, Běłoruska, Zjednoćene staty Ameriki, Ukraina a druhe | |
| rěčnicy | 145 milionow | |
| znamjenja a klasifikacija | ||
|---|---|---|
| klasifikacija | indoeuropske rěče | |
| družina pisma | kyriliski alfabet | |
| oficielny status | ||
| hamtska rěč | Ruska, Kazachstan, Běłoruska | |
| rěčne kody | ||
| ISO 639-1: |
ru | |
| ISO 639-2: |
rus | |
| ISO 639-3 (SIL): |
RUS | |
| karta | ||
| ||
| Kraje, w kotrychž je rušćina hamtska abo rozšěrjena mjeńšinowa rěč | ||
| wikipedija | ||
Rušćina (русский язык, [ˈru.skʲɪj jɪˈzɨk] posłuchaj ? / i) je słowjanska rěč. Ruska rěč słuša k wuchodosłowjanskim rěčam a do swójby indoeuropskich rěčow a je najbliša ukrainšćinje a běłorušćinje.
Rusce rěči 145 milionow ludźi, z toho w Ruskej samej wjace hač 118 milionow. Rusce rěči so nimo toho tež w Běłoruskej, Zjednoćenych statach Ameriki, na Ukrainje a w druhich krajach, wosebje pak w něhdyšich republikach Sowjetskeho zwjazka.
Ruski alfabet[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
| А а /a/ | Б б /b/ | В в /w/ | Г г /g/ | Д д /d/ |
| Е е /ě/ | Ё ё /jo/ | Ж ж /ž/ | З з /z/ | И и /i/ |
| Й й /j/ | К к /k/ | Л л /ł/ | М м /m/ | Н н /n/ |
| О о /о/ | П п /p/ | Р р /r/ | С с /s/ | Т т /t/ |
| У у /u/ | Ф ф /f/ | Х х /ch/ | Ц ц /c/ | Ч ч /č/ |
| Ш ш /š/ | Щ щ /šč/ | ъ twjerdy pismik | ы /y/ | ь mjechki pismik |
| Э э /e/ | Ю ю /ju/ | Я я /ja/ |
Gramatika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rušćina ma šěsć padow a dwě čisle. Dual wjace nima. Při substantiwow, pronomenow a (zdźěla) ł-formow werbow ma tři genusy.
Měć[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Za serbski werb měć eksistuje wosebita forma, kotraž wobsahuje prepoziciju у, genitiwnu formu wobsedźerja a formy werba быть. Wobsydstwo normalnje steji w nominatiwje.
- У меня – карандаш. abo У меня есть карандаш. "Mam wołojnik."
- У меня был карандаш. "Měch wołojnik."
- У меня будет карандаш. "Změju wołojnik."
Při negaciji steji město nominatiwa wobsydstwa genitiw.
- У меня нет карандаша. "Nimam wołojnik." (Stara warianta bě: У меня - нема карандаша.)
- У меня не было карандаша. "Njemějach wołojnik."
- У меня не будет карандаша. "Njezměju wołojnik."
Wěcowniki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Deklinacija substantiwow[1]:
- I. typ — muskeho rodu: стол (stol) "blido", конь (koń) "kóń"; srjedźneho rodu (kóncowki -о a -е): окно (okno) "wokno", поле (pole) "polo";
- II. typ — žónskeho, muskeho a srjedźneho rodu (kóncowka -a): карта (karta) "karta", земля (zemlja) "zemja", сирота (sirota) "syrota";
- III. typ — žónskeho rodu (kóncowka -ø): ночь (noč’) "nóc"; muskeho rodu: путь (put’) "puć"; ničejeho rodu (kóncowka -ja): имя (imja) "předmjeno".
Substantiwy (singular):
| Pad | I. typ deklinacije | II. typ deklinacije | III. typ deklinacije | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nominatiw | стол | конь | окно́ | по́ле | ка́рта | земля́ | сирота́ | степь | путь | и́мя |
| Genitiw | стола́ | коня́ | окна́ | по́ля | ка́рты | земли́ | сироты́ | степи́ | пути́ | и́мени |
| Datiw | столу́ | коню́ | окну́ | по́лю | ка́рте | земле́ | сироте́ | степи́ | пути́ | и́мени |
| Akuzatiw | стол | коня́ | окно́ | по́ле | ка́рту | зе́млю | сироту́ | степь | путь | и́мя |
| Instrumental | столо́м | конём | окно́м | по́лем | ка́ртой, -ою | землёй, -ёю | сирото́й, -о́ю | сте́пью | путём | и́менем |
| Lokatiw | (о) столе́ | (о) коне́ | (об) окне́ | (о) по́ле | (о) ка́рте | (о) земле́ | (о) сироте́ | (о) степи́ | (о) пути́ | (об) и́мени |
Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Русская грамматика / Н. Ю. Шведова (главный редактор). — М.: «Наука», 1980. — Т. I.Фонетика. Фонология. Ударение. Интонация. Словообразование. Морфология. — C. 481—482. — 789 с.
| wuchodosłowjanske rěče: | běłorušćina - rušćina - rusinšćina - rutenšćina † - stara wuchodosłowjanšćina † - stara Nowgorodska narěč† - ukrainšćina - zapadopolešćina |
| zapadosłowjanske rěče: | čěšćina - lešon kenaan † - lachšćina - pólšćina - połobšćina † - pomoršćina (kašubšćina, słowinšćina †) - serbšćina (delnjoserbšćina - hornjoserbšćina - wuchodoserbske dialekty †) - słowakšćina - šlešćina |
| južnosłowjanske rěče: | bołharšćina (Banatska bołharšćina) - bosnišćina - chorwatšćina (Hrodowska chorwatšćina, molišćina) - čornohóršćina - makedonšćina - serbišćina - słowjenšćina (prekmuršćina, rezijanšćina) - starocyrkwinosłowjanska rěč † |
| konstruowane słowjanske rěče: | Glagolica - Lydnevi - Mezislovanska - Mjezysłowjanšćina - Proslava - Ruslavsk - Slovio |
| fiktiwne słowjanske rěče: | Mrezisk - Seversk - Sevorian - Skuodian - Slavisk - Slavëni - Vozgian - Wenedyk |
| druhe: | prasłowjanšćina † |
| † mortwe |
