Wašnja artikulacje konsonantow

Wašnja artikulacije
Šumne
Kluzile
Afrikaty
Spiranty
Syčawki
Sonory
Wibranty
Nazale
Approximanty
Laterale
Połwokale
Ejektivy
Implosivy
Ingressivy
Injektivy (klick)
Tuta strona wobsahuje fonetisku informaciju w IFA, kotryž so snadź nic derje pokaza we wšěch wobhladowakach. [Pomoc!]

Wašnja artikulacje konsonantow je wotwisna wot formy zawěry abo sprěčenja organow rěče.

Dźiwajo na wašnje artikulacje konsonanty so dźěla na slědowace skupiny:

• šumne konsonanty:
  • kluzile abo zawěrowe konsonanty, na př. hsb. njespěwne /p/, /t/, /k/ a spěwne /b/, /d/, /g/;
  • afrikaty abo zawěrowužinowe konsonanty, na př. hsb. /c/, /dć/, /č/;
  • spiranty abo wužinowe konsonanty, na př. hsb. njespěwne /f/, /ch/ a spěwne /v/, /h/; tež syčawki /s/, /š/, /z/, /ž/; pol. /ś/, /ź/; nem. /ʀ/;
• sonorne konsonanty abo sonory:
  • wibranty, na př. hsb. /r/; čěš. /ř/;
  • approximanty, na př. jendź. /r/; tež połsonory, na př. hsb. /w/, /j/; laterale, na př. hsb. /l/.

Wšitke konsonanty hodźa so rozdźělić do dweju skupinow wotwisnje wot toho, hač wuchadźa wudychowy prud přez ertnicu abo přez nósnicu. Prěnju skupinu mjenuja oralne abo ertne konsonanty, druhu nazalne abo nosowe konsonanty. Na př. hsb. nazale /m/,/ ḿ/, /n/, /ń/.

Literatura

• Ladefoged P., Maddieson I. The Sounds of the World's Languages. — Oxford, Cambridge (Massachusetts): Blackwell Publishers, 1996. — 407 p. — ISBN 0-631-19814-8.

Nóžki

Fonetika a fonologija