Bartska cyrkej
Bartska cyrkej je ewangelsko-lutherska cyrkej w Barće w Budyskim wokrjesu. Wona słuži Bartskej ewangelskej wosadźe w cyrkwinskim wobwodźe Budyšin-Kamjenc ewangelskeje krajneje cyrkwje w Sakskej. Hač do 20. lětstotka je so tu tež serbsce prědowało.
Wokoło cyrkwje leži stary Bartski kěrchow z někotrymi historiskimi narownymi pomnikami, mjeztym zo je nowe pohrjebnišćo kusk zdaleny do sewjerowuchodneho směra. Pomnik za padnjenych Prěnjeje swětoweje wójny nadeńdźe so wokoło cyrkwinskich duri a nima serbski napis.
Ewangelska cyrkej w Barće steji jako kulturny pomnik pod škitom.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dźensniši cyrkwinski twar je so w lěće 1819 poswjećił. Dotalna Bartska cyrkej z lětow 1704/05 kaž tež wěža z lěta 1768 běštej w běhu Bitwy pola Budyšina w meji 1813 wupaliłoj.
Wosada
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Do Bartskeje wosady słušeja nimo Barta samoho wjeski Bukojna, Dubrawka, Nowa Wjeska, Rakojdy, Stróža a Zubornička. Hač do lěta 1815 a rozdźělenju Hornjeje Łužicy mjez Pruskej a Sakskej běchu tež wobydlerjo Wukrančic do Barta zafarowani.
Dźensa słuša Bartska wosada hromadźe z Hrodźišćanskej, Bukečanskej, Malešansko-Hućinjanskej, Poršisko-Budyšinskej a Wósporsko-Kotečanskej k wulkowosadźe „Při Lubaće“.
Fararjo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| doba | mjeno | ródna wjes | žiwjenske daty | přispomnjenja |
|---|---|---|---|---|
| 1648–1673 | Jurij Ludovici | Bukojna | 1619–1673 | |
| 1739–1779 | Bohuchwał Hempel | Rakecy | 1700–1779 | |
| 1780–1788 | Jan Křesćan Abram Krygar | Górjenow (DŁ) | 1750–1824 | po tym w Hrodźišću |
| 1788–1801 | Jan Wencel | Dźěžnikecy | 1737–1801 | do toho we Wernarjecach |
| 1802–1822 | Bjedrich Nathanael Klin | Lejno | 1757–1822 | do toho tule diakon |
| 1822–1833 | městno njewobsadźene | zastarane přez diakona Křesćana Bjedricha Junghänela | ||
| 1833–1863 | Adolf Moritz Thieme | Oberottendorf | 1805–1863 | do toho diakon w Njeswačidle |
| 1863–1890 | Korla Herman Robert Rjeda | Smělna | 1816–1900 | do toho w Hućinje |
| 1890–... | Matek | |||
| 1932–1966 | Gerhard Renč | Wjelećin | 1897–1982 | do toho we Łupoji |
| 1971–2002 | Joachim Philipp | posledni farar samostatneje Bartskeje wosady |
Farar Renč bě posledni, kiž tež serbsce prědowaše. Tež na wuměnku wuhotowaše hišće hač do lěta 1975 hdys a hdys serbske kemše.
Wobrazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]-
Cyrkwine durje z wojerskim pomnikom -
Napohlad chóra -
Nutřkowny napohlad -
Byrgle -
Narowny pomnik na starym kěrchowje
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Cornelius Gurlitt: Baruth. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 31. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Bautzen (I. Teil). C. C. Meinhold, Dresden 1908, str. 2–5.
- Baruth/Bart. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 342–346.
Wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Ewangelska cyrkej w Barće – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Webstrona Hrodźišćanskeje wulkowosady
- Wopisanje Bartskeje wosady w Statistice Łužiskich Serbow Arnošta Muki (digitalizat)
- Ewangelske hornjoserbske spěwarske (z notami) z Barta. 17. lětstotk (digitalizat)
Bart | Bukecy | Budestecy | Budyšink | Budyšin, swj. Pětr | Budyšin, swj. Michał | Halštrow | Hodźij | Horni Wujězd | Hrodźišćo | Hućina | Huska | Chwaćicy | Klukš | Korzym | Kotecy | Kumwałd | Łupoj | Malešecy | Minakał | Njeswačidło | Palow | Porchow | Poršicy | Protecy | Rakecy | Smělna | Smječkecy | Wjelećin | Wóslink | Załom