Rakojdy
| |||||
| gmejna: | Malešecy | ||||
| zagmejnowanje: | 1974 (do Barta) | ||||
| wobydlerstwo: | 220 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 4,64 km² | ||||
| wysokosć: | 152 metrow n.m.hł. | ||||
51.21472222222214.581666666667152
| |||||
| póstowe čisło: | 02694 | ||||
| předwólba: | 035932 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Powětrowy wobraz Rakojd z wuchoda (2019) | |||||
wikidata: Rakojdy (Q160564)
| |||||
Rakojdy (němsce Rackel) su wjes z 220 wobydlerjemi[2] we wuchodźe hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Pućowc słuša ke gmejnje Malešecy a leži 152 m nad mórskej hładźinu na mjezy hornjołužiskeje nižiny při Lubaće. Hač do lěta 1974 běše samostatna gmejna z wjesnymaj dźělomaj Brězecy (wot 1936) a Skanecy (wot 1957).
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Susodne wjeski su Bart w sewjeru, Brězecy we wuchodźe, Skanecy w juhozapadźe a Přiwćicy w zapadźe.
Ležownostne mjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena w Rakojdach: W Mušnach, Na Kinštejnje, Podušne, Wulki klin, Pola Bukojny, Mały klin, Pola Zmoła, Na Ładkec horje, Na rěčkach, We łuhach, W křižach, Na horach, Při Rjekec wjerbach, Rjekec hora, W Jazoršćach, W Kukačach, Na Domšec kupje, W haju, W suchich łukach, Za hajom, Předowsu, Na wulkej łuce, Złótnik, Na dołhej łuce, Pola Hilbjeńcec ławki, Pola pěskowych jamow, W Domšec haju, Za hunami, Pola běłej hliny, Na Prochnec horje, Na Rjekec horje, Na Wokojni, Za brjohom, Na wulkim kruše, Za haleju, Pastwišća, Pola Zmólčka, Na šěrokim, Za Zmólčkom, W jězorach, Kuty, Pola Słónčicy, W Koši.[3]
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Prěnje historiske naspomnjenje jako knježe sydło Johannesa de Rakil je z lěta 1331.[4] W Rakojdach su hišće někotre stare chěže ze stołom, kaž běchu něhdy typiske za Hornju Łužicu.
W měrcu 1914 załožichu 40 Serbow z Rakojd a wokoliny w přitomnosći Arnošta Barta serbske towarstwo „Nadźija“. Prěni předsyda běše Lorenc z Rakojd, městopředsyda Hładki z Přiwćic.
Wobydlerstwo a rěč
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 294 wobydlerjow, mjez nimi 282 Serbow (96 %).[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 hišće serbski podźěl wobydlerstwa wot 67,4 %.[6] Ewangelscy Rakojdźenjo přisłušachu přez lětstotki Hrodźišćanskej wosadźe, buchu pak pozdźišo do blišeje Bartskeje přefarowani.
Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 248 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 43,9 lět (Sakska: 46,4).[7]
Wosobiny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Handrij Voigt (1794–1860) – farar, nabožinski prócowar; rodźeny w Rakojdach
- Handrij Brósk (1802–1877) – farar, narodny prócowar; rodźeny w Rakojdach
- Jan Róža (1874–1943) – žiwnosćer, wjesnjanosta, kulturny prócowar; rodźeny w Rakojdach
- Měrćin Mjeltka (1906–1966) – kowar, Sokołski prócowar; rodźeny w Rakojdach
- Pawoł Nedo (1908–1984) – wučer, ludowědnik, předsyda Domowiny; 1934–37 Rakojdźanski wučer
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Rackel/Rakojdy. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 336–338.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
- ↑ staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 25 (digitalizat).
- ↑ Rakojdy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 59. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [426 wobydlerjow, z nich 173 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 35 z pasiwnymi, 79 serbskich dźěći a młodostnych, 139 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
- ↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy (pdf)
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Rakojdy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}