Lisćina přemjenowanych łužiskich wsow 1936/37
Tuta lisćina wobsahuje sydlišća we Łužicy, kotrež su so w ramiku nacionalsocialistiskeje germanizacije prěnjotnje serbskich wjesnych mjenow w lětomaj 1936/1937 přemjenowali. Wjetšina wsow dósta swoje stare mjeno po Druhej swětowej wójnje wróćo. W tamnych padach pisaja so wotpowědne nowe (dźensniše) mjena w tołstym pismje.
Tež w druhich kónčinach na wuchodźe tehdyšeho Němskeho mócnarstwa, tak na přikład we Wuchodnej Pruskej, narunachu so mnohe wjesne mjena, kotrež wočiwidnje němskeho pochada njeběchu. Při tym jednaše so zwjetša wo dospołnje nowotworjene mjena, druhdy tež wo přełožki prěnjotneho mjena do němčiny. W někotrych padach přeněmčichu so jenož kóncowki abo přiměri so prawopis. Tuta žołma přemjenowanjow skónči so we Łužicy spočatk lěta 1938 z wojerskich přičin, dokelž boješe so wójsko komplikacijow dla wulkeje ličby nowych mjenow na kartach.[1] Nimo wsow přemjenowachu tež wjele ležownostnych a wodźiznowych mjenow, tak dósta na přikład Struga němske mjeno „Wellenbach“.
Tute přemjenowanja stachu so zwjetša w pruskim dźělu Hornjeje a w Delnjej Łužicy, mjeztym zo bě w Sakskej mjenje potrjechenych wsow. Wjetšina přemjenowanych wsow dósta swoje prěnjotne mjeno mjez 1946 a 1949 po postajenju krajneho knježerstwa wróćo. Porno tomu wobchowachu mnohe braniborske wsy swoje mjena z nacionalsocialistiskeho časa hač do dźensnišeho.
| stare mjeno | serbske mjeno | přeněmčenje | přispomnjenki |
|---|---|---|---|
| Alt Tschöpeln | Lindenhain | nowotwórba; dźensa Stare Czaple, Trzebiel, Pólska | |
| Beitzsch | Beitsch | přiměrjenje prawopisa; dźensa Biecz, Brody, Pólska | |
| Bluno | Bluń | Blunau | přeněmčenje kóncowki |
| Bresena | Brězyna | Maienbach | nowotwórba; dźensa Bresina, wjesny dźěl Wuskidźe |
| Brieschko | Brěžki | Birkenheim | přełožk |
| Briesnigk | Rjasnik | Groß Briesenig | přeněmčenje kóncowki, dźensniše mjeno je Briesnig |
| Buckoka | Bukowka | Buchenberge | přenjesenje; dźensa Buczyny, Trzebiel, Pólska |
| Buckowien | Bukowina | Buchhain | přełožk |
| Bukonitza | Bukonica | Buchen | přenjesenje; dźensa Bukonitza, wjesny dźěl Zagorja |
| Byhleguhre | Běła Góra | Geroburg | nowotwórba po markhrabi Gero |
| Byhlen | Bělin | Waldseedorf | nowotwórba po geografiskim połoženju |
| Byhlow | Běła | Bühlow | přiměrjenje prawopisa |
| Deschka | Auenblick | nowotwórba | |
| Deutschbaselitz | Němske Pazlicy | Großbaselitz | wotstronjenje etniskeho přimjena |
| Diehsa | Dźěže | Altmarkt | nowotwórba po wulkim torhošću we wsy |
| Dubraucke | Dubrawka | Eichwege | přenjesenje |
| Dlugy | Długi | Fleißdorf | nowotwórba |
| Dobberbus | Dobrośice | Doberburg | přeněmčenje |
| Dobrilugk | Dobrjoług | Doberlug | přiměrjenje prawopisa |
| Dobristroh | Dobry Wótšow | Freienhufen | nowotwórba |
| Dollan | Dolań | Wolkenberg-Ausbau | přemjenowanje po hłownej wsy gmejny |
| Drehna | Tranje | Grünhain | nowotwórba |
| Dubbine | Dubina | Eichenhof | přenjesenje |
| Dubrau | Dubrawa | Eichenwald | přełožk; dźensa Dąbrowa Łużycka, Pólska |
| Dubring | Dubrjenk | Eichhain | přełožk |
| Dubrow | Eichenhagen | přenjesenje; dźensa Dąbrowa, Lubsko, Pólska | |
| Gohra | Góra | Bergheide | přenjesenje |
| Gollitza | Gólica | Wiesenvorwerk | nowotwórba; dźěl Picnja |
| Gora | Góra | Friedenshöhe | nowotwórba; wjesny dźěl Jabłońca |
| Goschzschen | Chošćišća | Goschen | přiměrjenje prawopisa |
| Goyatz | Gójac | Schwieloch | nowotwórba, po połoženju při Gójackim jězoru (němsce Schwielochsee) |
| Gribona | Gribownja | Wolkenberg-Vorwerk | po hłownej wsy Klěšnik |
| Groß Neida | Wulka Nydej | Groß Weidau | nowotwórba |
| Groß Tzschacksdorf | Tšěšojce | Groß Schacksdorf | přiměrjenje prawopisa |
| Horka | Hórka | Wehrkirch | nowotwórba; po wjesnej cyrkwi |
| Horscha | Hóršow | Zischelmühle | nowotwórba |
| Hoske | Hózk | Elsterode | nowotwórba; po geografiskim połoženju |
| Jetscheba | Jatřob | Habichtau | přenjesenje |
| Kaana | Kanjow | Reichendorf | nowotwórba; njeje stare mjeno wróćo dóstał; wjes bu wopušćena za Kwětanečanski spjaty jězor |
| Keula | Kulowc | Runddorf | přełožk |
| Keula | Kij | Rudolfhütte | nowotwórba |
| Klein Jänowitz | Jahnsfeld | přenjesenje; dźensa Janowice, Lubsko, Pólska | |
| Klein-Oelsa | Wolešnica | Oelbrück | nowotwórba |
| Kotsemke | Buschweide | nowotwórba; dźensa Chocimek, Lubsko, Pólska | |
| Kreba | Chrjebja | Heideanger | nowotwórba |
| Krischa | Křišow | Buchholz | nowotwórba |
| Koyne | Chojna | Keune | přiměrjenje prawopisa |
| Linda | Lindfeld | přiměrjenje kóncowki; wjesny dźěl Hamoršća, pozdźišo wotbagrowany | |
| Leippa | Selingersruh | nowotwórba; dźensa Lipna, Przewóz, Pólska | |
| Lipsa | Lindenort | přełožk | |
| Mortka | Mortkow | Grube Ostfeld | nowotwórba; přewzate wot mjena bliskeje brunicoweje jamy |
| Mücka | Mikow | Stockteich | nowotwórba |
| Nablath | Nabłoto | Nahberg | nowotwórba; dźensa Nabłoto, Brody, Pólska |
| Nardt | Narć | Elsterhorst | nowotwórba |
| Neida | Nydej | Köhlergrund | nowotwórba |
| Neu Tschöpeln | Birkenstedt | nowotwórba; dźensa Nowe Czaple, Trzebiel, Pólska | |
| Niecha | Nechow | Buschbach | nowotwórba; přemjenowane w ramiku zagmejnowanja do Jawornika-Nechowa |
| Nieda | Wolfsberg | nowotwórba; dźensa Niedów, Pólska | |
| Niemaschkleba | Lindenhain | nowotwórba; dźensa Chlebowo, Gubin, Pólska | |
| Nikrisch | Nikřiž | Hagenwerder | nowotwórba |
| Noes | Nowa Wjes | Bleichenau | nowotwórba |
| Oelsa | Wólšina | Kreuzschenke | nowotwórba; 1945/46 zaso Oelsa; 1963 znowa přemjenowane na Förstgen-Ost |
| Pattag | Neißebrück | nowotwórba; dźensa Potok, Woiwodschaft Lebus | |
| Pockuschel | Rotfelde | nowotwórba; dźensa Gręzawa, Tuplice, Pólska | |
| Podrosche | Podroždź | Grenzkirch | nowotwórba; po wjesnej cyrkwi |
| Posottendorf-Leschwitz | Lešicy | Weinhübel | nowotwórba; 1949 z němskim mjenom zagmejnowane do Zhorjelca; Posottendorf dźensa w Pólskej |
| Presehna | Birkwalde | přełožk | |
| Pretznicka | ? | Waldrand | nowotwórba; wjesny dźěl Jabłońca |
| Publick | Publik | Wildfelde | nowotwórba |
| Rachlau | Rachlow | Wiesdorf | nowotwórba |
| Radewiese | Radowiza | Heinersbrück-Nord | nowotwórba po geografiskim połoženju |
| Sabrodt | Zabrod | Wolfsfurt | nowotwórba; zdźěla přenjesene wot prěnjotneho mjena (brod) |
| Särchen | Ždźark | Annahütte | po zawodźe we wsy |
| Sella | Lindhain | nowotwórba | |
| Sercha | Burgundenau | nowotwórba; dźensa Żarka nad Nysą, Pieńsk, Pólska | |
| Sglietz | Zglic | Glietz | přiměrjenje prawopisa |
| Skerbersdorf | Skarbišecy | Schönlinden | nowotwórba |
| Skuhlen | Skulin | Schuhlen | přiměrjenje prawopisa |
| Smarso | Smaržow | Rodetal | swobodny přełožk |
| Soculahora | Sokolca | Falkenberg | přełožk |
| Sohra | Kesselbach | nowotwórba; dźensa Żarki Średnie, Pieńsk, Pólska | |
| Spohla | Spale | Brandhofen | přenjesenje; po prěnjotnym mjenje |
| Stannewisch | Stanojšćo | Steinhufen | nowotwórba |
| Steinölsa | Kamjentna Wólšinka | Steinerlen | přełožk |
| Syckadel | Sykadło | Siegadel | Germanisierung der Schreibweise |
| Tätzschwitz | Ptačecy | Vogelhain | přełožk |
| Teicha | Hatk | Teichrode | přeněmčenje kóncowki |
| Tetta | Ćetow | Margaretenhof | přenjesenje wot mjena wudwora |
| Thräna | Drěnow | Stiftswiese | nowotwórba |
| Torga | Kleeberg | nowotwórba; wjesny dźěl Kodrec | |
| Tzschernitz | Cersk | Tschernitz | přiměrjenje prawopisa |
| Tschernske | Černsk | Hirschwalde | nowotwórba |
| Tschöpeln | Töpferstedt | nowotwórba; dźensa Czaple, Trzebiel, Pólska | |
| Tzschecheln | Eichenrode | nowotwórba; dźensa Dębinka, Trzebiel, Pólska | |
| Tzscheeren | Grünaue | nowotwórba; dźensa Czerna, Tuplice, Pólska | |
| Tzschelln | Čelno | Nelkenberg | přenjesenje po bliskej hórce |
| Tzschorne | Carna | Hirschwinkel | nowotwórba, dźensa Zschorno |
| Uhyst (Spree) | Delni Wujězd | Spreefurt | nowotwórba po geografiskim połoženju |
| Weißagk | Wusoka | Märkischheide | nowotwórba |
| Wendischbaselitz | Serbske Pazlicy | Kleinbaselitz | wotstronjenje etniskeho přimjena |
| Wendisch Buchholz | Serbski Bukojc | Märkisch Buchholz | wotstronjenje etniskeho přimjena |
| Wendisch-Cunnersdorf | Serbske Kundraćicy | Rosenhain III resp. Rosenhain C | přemjenowanje w běhu zagmejnowanja do Róžan |
| Wendisch Drehna | Serbski Drjenow | Walddrehna | wotstronjenje etniskeho přimjena |
| Wendisch Musta | Birkfähre | nowotwórba | |
| Wendisch Ossig | Serbski Wosyk | Warnsdorf | nowotwórba; dźensa Osiek Łużycki, Pólska |
| Wendisch-Paulsdorf | Serbske Pawlecy | Rosenhain II resp. Rosenhain B | přemjenowanje w běhu zagmejnowanja do Róžan |
| Wendisch Rietz | Märkisch Rietz | wotstronjenje etniskeho přimjena | |
| Wendischsohland | Serbski Załom | Am Frühlingsberg | nowotwórba po geografiskim połoženju |
| Wendisch Sorno | Žarnow | Sorno | wotstronjenje etniskeho přimjena; 1971 wotbagrowany |
| Werda | ? | Inselheide | přełožk (prěnjotne mjeno bě tež hižo němskeho pochada) |
| Wiesa | Rabental | nowotwórba; znowa přemjenowane 1938 na Altwiese; 1948 zaso Wiesa | |
| Wunscha | Wunšow | Wunschhausen | přiměrjenje kóncowki |
| Zerre | Drětwja | Spreetal | nowotwórba po geografiskim połoženju |
| Zschipkau | Šejkow | Schipkau | přiměrjenje prawopisa |
| Zschornegosda | Čorny Gózd | Schwarzheide | přełožk; zjednoćenje dweju wsow pod nowym mjenom |
| Zukleba | Steinfelde | nowotwórba; dźensa Suchleb, Lipinki Łużyckie, Pólska |
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- stare hamtske karty za wotpowědne kónčiny
- ↑ zar. Lietz 2005, str. 28sl.
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Gero Lietz: Zum Umgang mit dem nationalsozialistischen Ortsnamen-Erbe in der SBZ/DDR. Leipzig 2005, 298 stronow
- Fritz Verdenhalven: Namensänderungen ehemals preußischer Gemeinden von 1850 bis 1942. Neustadt an der Aisch 1999, 139 stronow