K wobsahej skočić

Wulka Nydej

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Wulka Nydej
Groß Neida
Wulka Nydej na karće Hornjeje Łužicy
Wulka Nydej na karće Hornjeje Łužicy
DEC
město: Wojerecy
zagmejnowanje: 1960
wobydlerstwo: (9. meje 2011)[1]
wysokosć: 119 metrow n.m.hł.
51.42008414.237873119
póstowe čisło: 02977
předwólba: 03571
Wulka Nydej na hamtskej karće z lěta 1920
Wulka Nydej na hamtskej karće z lěta 1920

Wulka Nydej na hamtskej karće z lěta 1920

wikidata: Wulka Nydej (Q57980224)

Wulka Nydej (druhdy jenož Nydej; němsce Groß Neida) je hornjołužiska wjes, kotraž słuša wot lěta 1960 do Wojerec.

Geografija

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wjeska je po formje dróhowc z burskimi statokami na woběmaj bokomaj puća a nadeńdźe so něhdźe dwaj kilometraj južnje Wojerowskeho stareho města při prawym brjoze Čorneho Halštrowa. Susodne wsy su Ćisk na wuchodźe, Spale na juhowuchodźe, Němcy na zapadźe a Mała Nydej na sewjerozapadźe.

Stawizny

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Stary měznik mjez Nydźanskimi a Čornochołmčanskimi zahonami

Sydlišćo naspomni so prěni raz w lěće 1401 jako Neyt. Ležownostne knjejstwo wukonješe w lěće 1568 Wojerowske stawowe knjejstwo, w 17. a 18. lětstotku pak Wojerowska měšćanska rada. Tež cyrkwinsce słuša Wulka Nydej do Wojerec.[2]

Pod nacionalsocialistiskim knjejstwom přemjenowachu wjes w lěće 1936 na Groß Weidau, dokelž zdaše so dotalne mjeno přesłowjanske, byrnjež prawdźepodobnje němskeho pochada było.[3]

Hač do lěta 1947 bě Wulka Nydej samostatna gmejna z wjesnym dźělom Mała Nydej, kotraž dósta w tutym lěće mjeno mjeńšeho wjesneho dźěla. W běhu wutwara Wojerec do industrijneho města buštej wobě wsy 1960 zagmejnowanej.

Wot 1908 do 1973 wjedźeše stara železniska čara Budyšin–Wojerecy bjezposrědnje přez Wulku Nydej, při čimž wjeska sama žanoho zastanišća njeměješe.

Wobydlerstwo

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W lěće 1825 měješe Wulka Nydej 116 wobydlerjow. Po statistice Arnošta Muki běchu srjedź 1880tych lět wot cyłkownje 258 Nydźanow 255 Serbow a jenož třo Němcy.[4] Arnošt Černik zwěsći w lěće 1955 serbskorěčny podźěl ludnosće gmejny Mała Nydej wot hišće 39,5 %.[5] Ličba wobydlerstwa bě so dla spěšneho rozrosta bliskich Wojerec mjeztym na wjace hač tysac štworiła.

Wobrazy

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
  • Burski statok na Nydźanskej čo. 4 (kulturny pomnik)
    Burski statok na Nydźanskej čo. 4 (kulturny pomnik)
  • Nydźanska čo. 5
    Nydźanska čo. 5
  • Nydźanska čo. 21
    Nydźanska čo. 21

Žórła

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
  1. ↑ staw: 9. meje 2011; Wuslědki censusa 2011 za Wojerecy
  2. ↑ Wulka Nydej w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. ↑ Walter Wenzel: Oberlausitzer Ortsnamenbuch. LND, Budyšin 2008, str. 119.
  4. ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 90. → wšě wjeski
  5. ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995. [1059 wobydlerjow, z nich 256 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 70 z pasiwnymi, 92 serbskich dźěći a młodostnych, 641 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
 Commons: Wulka Nydej – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije