Poršicy

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Poršicy
Purschwitz
Połoženje Poršic na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Poršic na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Poršic
Połoženje Poršic
gmejna: Kubšicy
zagmejnowanje: 1994
wobydlerstwo: 251 (31. decembra 2021)[1]
přestrjeń: 5,55 km²
wysokosć: 156–161 metrow n.m.hł.
51.20361111111114.525156–161
póstowe čisło: 02627
předwólba: 03591
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Poršičan/-ka
adjektiw:
Poršiski
skłonowanje:
Poršic, Poršicam, Poršicy, Poršicami, w Poršicach
Poršiska ewangelska cyrkej
Poršiska ewangelska cyrkej

Poršiska ewangelska cyrkej

Poršicy (němsce Purschwitz) su hornjołužiska cyrkwinska wjes w sakskim wokrjesu Budyšin, kotraž słuša wot lěta 1994 ke Kubšicam. Leža při Albrechtowce a su z 251 wobydlerjemi[2] třeći najwjetši gmejnski dźěl Kubšiskeje gmejny.

Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Serbski narowny pomnik na Poršiskim kěrchowje

Wjes nadeńdźe so w Hornjołužiskich honach w nižinje Albrechtowki, něhdźe wosom kilometrow sewjerowuchodnje Budyskeho stareho města. Susodne wjeski su Budyšink na sewjeru, Skanecy a Běła Hora na wuchodźe kaž tež Lětoń a Krakecy na zapadźe. Južnje Poršic rozpřestrěwa so Budyske lětanišćo, na sewjerozapadźe, za awtodróhu, su Krakečanske hórki.

Ležownostne mjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Popec jězor, Kuchinski hat, Trawny hat, Hlinjany hat, Branskec hat, Dubowy hat, Bahna (abo: Bahina), Na zahonach, Šěroki puć, Smolic hat, Běbrachec hat, Běbrachec kuty, Móstki, Na šulach (=Schulfelder), W Koblicach, Pěskowa hórka, Husacy ladk, Pola hłubokeho přerowa, Při drózy, Budeščanska łuka, Dołha łuka, Hrodowa łuka (=Schlosswiese), Běłohorske haty, Wroblec łuka, W Zapalach, Skanečanski puć, Při złej łuži, Pola šlaga, Pola Chaplic mosćika, Srěni puć, Dźěłošća.[3]

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Něhdyši knježi dom

Prěnje historiske naspomnjenje nawsowca jako Porsiz[4] bě w lěće 1222. Ležownostne knjejstwo wukonješe přez lětstotki Poršiske ryćerkubło, kotrež běše zwjetša we wobsydstwje Budyskeje měšćanskeje rady. Hač do lěta 1994 běchu Poršicy samostatna gmejna z wjesnymi dźělemi Nowymi Poršicami, Lětonjom a Krakecami.

Dnja 7. junija 1914 załožichu Serbja z Poršic a wokoliny serbske towarstwo „Swěra“ z předsydu Handrijom Pětšom z Nowych Poršic. 17. septembra 1922 załoži so Poršišanska jednota Serbskeho Sokoła ze starostu Arnoštom Holanom.[5]

Wobydlerstwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 498 wobydlerjow, mjez nimi 473 Serbow (95 %).[6] Arnošt Černik zwěsći w lěće serbski podźěl wot jenož hišće 52 %.[7] Poršicy su ewangelska wosadna wjes.

Pomniki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W Poršicach so narodźiłoj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Arnošt Krygar (1847–1923) – farar, spisaćel, zběraćel serbskich knihow
  • Hinc Šewc (1927–2021) – sorabist a wysokošulski profesor

Tule skutkowali[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Hrjehor Martini (1575–1632) – farar, spisaćel; 1623–32 w Poršicach
  • Zacharias Běrlink (1619–95) – farar, prócowar na polu rěčewědy; 1653–95 w Poršicach
  • Chryša Šlenkar (1674–1728) – farar, nabožinski prócowar; 1718–28 w Poršicach
  • Bjedrich Wylem Mička (1789–1839) – farar, stawiznar; 1827–39 w Poršicach
  • Hendrich Awgust Krygar (1804–58) – farar, składnostny basnik, kulturowědnik; 1840–58 w Poršicach
  • Rudolf Jenč (1903–79) – literarny historikar a rěčespytnik; 1925–34 wučer w Poršicach

Za dalšich fararjow hlej zapisk wo Poršiskej cyrkwi.

Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Purschwitz/Poršicy. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 326–329.

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. staw: 31. decembra 2021; Podaća gmejnskeho zarjada Kubšicy
  2. 31. decembra 2021; Podaća gmejnskeho zarjada Kubšicy
  3. Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 8sl. (digitalizat).
  4. Poršicy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  5. Přehlad něhdyšich jednotow Sokoła, wotwołane dnja 25. januara 2020
  6. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 58. → wšě wjeski
  7. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [709 wobydlerjow, z nich 229 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 36 z pasiwnymi, 104 serbske dźěći a młodostni, 340 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Poršicy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije