Mały Wjelkow
| |||||
| město: | Budyšin | ||||
| zagmejnowanje: | 1999 | ||||
| wobydlerstwo: | 764 (31. decembra 2019)[1] | ||||
| wysokosć: | 190–220 metrow n.m.hł. | ||||
51.21083333333314.394166666667190–220
| |||||
| póstowe čisło: | 02625 | ||||
| předwólba: | 03591 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 | |||||
Mały Wjelkow (němsce Kleinwelka) je hornjołužiska wjes ze 764 wobydlerjemi, kotraž je wot lěta 1999 z měšćanskim dźělom Budyšina.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Mały Wjelkow leži na sewjeru wulkeho wokrjesneho města, na sewjerowuchod wot měšćanskeho dźěla Słona Boršć-Bolborcy a na sewjerozapad wot Ćichońcy.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Prěnje historiske naspomnjenje Małeho Wjelkowa jako Welkaw opetz bě w lěće 1419.[2] Wot 1750tych lět natwarichu přiwisnicy Ochranowskeje bratrowskeje wosady, mjez nimi wjele Serbow, na ležownosćach Małowjelkowskeho kublerja Mateja Dołheho nowu koloniju, kotraž słužeše potom jako regionalny centrum pietizma a skutkowaše wosebje tež mjez Serbami we wokolinje. Mały Wjelkow sta so z kubłanišćom serbskeje wjesneje młodźiny a z wažnym centrumom serbskeho pismowstwa.[3] Twarjenja Ochranowskeje kolonije su so zwjetša hač do dźensnišeho zachowali.
Wot lěta 1890 měješe wjes zastanišćo při železniskej čarje Budyšin–Rakecy, kotraž wjedźeše wot 1908 hač do Wojerec. W lěće 1999 bu wosobowy wobchad zastajeny a 2001 so čara zawrě.
Hač do lěta 1999 bě Mały Wjelkow samostatna gmejna z wjesnymi dźělemi Wulki Wjelkow, Lubochow, Zajdow, Ćemjercy (wot 1936), Chelno a Miłkecy (wot 1973).
Hlej tež: Kulturne pomniki w Małym Wjelkowje
Wobydlerstwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy 96 wot cyłkownje 105 Małowjelkowčanow w starej wsy serbsce (91 %). W Ochranowskej koloniji běchu to jenož sto wot 500 wobydlerjow (20 %).[4] Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 w Małowjelkowskej gmejnje serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 31,1 %.[5]
Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Kleinwelka/Mały Wjelkow, Großwelka/Wulki Wjelkow und Kleinseidau/Zajdow. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 254–259.
- M. Kral: Stawizniske powěsće z našich serbskich wsow [=Serbska ludowa knihownja, čo. 44]. Budyšin, 1937, str. 3–41.
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ staw: 31. decembra 2019; Statistiska rozprawa města Budyšina za IV. kwartal 2019, měrc 2020
- ↑ Mały Wjelkow w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Lubina Malinkowa: Mały Wjelkow – centrum serbskeho pismowstwa we 18. lětstotku. W Rozhledźe 1 (2019), str. 14–19.
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 245. [1851 wobydlerjow, z nich 443 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 30 z pasiwnymi, 102 serbskej dźěsći abo młodostnaj, 1276 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Mały Wjelkow – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Błohašecy | Bolborcy | Bórk | Ćichońca (z Wownjowom a Nowymi Małsecami) | Ćemjercy | Debrikecy | Delni Wunjow | Delnja Kina | Horni Wunjow | Hornja Kina | Južne předměsto | Lešawa | Lubochow | Mały Wjelkow | Nadźanecy | Nutřkowne město | Sćijecy | Sewjerowuchodny wobkruh | Słona Boršć | Smochćicy | Strowotna studnja | Wuchodne předměsto | Wulki Wjelkow | Wuricy | Zajdow | Zapadne předměsto (ze Židowom)