K wobsahej skočić

Cyrkej swjateho Měrćina

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Cyrkej swj. Měrćina w Njebjelčicach

Cyrkej swjateho Měrćina (łaćonsce St. Martini Episcopi Confessoris) je serbsko-katolska wosadna cyrkej w Njebjelčicach. Wona steji na granitowym kopcu w sewjerowuchodnym dźělu wsy, sewjernje hłowneje dróhi. K wosadźe słušatej nimo wosadneje wsy tež wjesce Serbske Pazlicy a Pěskecy (wot 1765). Wona wobsteji znajmjeńša z 15. lětstotka a bě klóštrej Marijina hwězda podstajena. Tak wosta tež po reformaciji katolska.

K Njebjelčanskej wosadźe słušeše w lěće 2018 799 zwjetša serbskorěčnych katolikow w třoch wsach (2007: 819).[1]

Napohlad cyrkwje ze sewjera

Prěnja drjewjana Njebjelčanska cyrkej steješe wosrjedź wsy na kěrchowje a bu w lěće 1739 přez woheń zničena.

Nowa cyrkej swjateho Měrćina bu wot 1740 do 1743 w barokowym stilu po naćisku italskeho architekta a twarskeho mištra Drježdźanskeje dwórskeje cyrkwje Gaetano Chiaveri při puću do Serbskich Pazlic natwarjena. Kóšty přewza po zdaću kurwjerchowski guwerner Sakskeje, Egon Anton Fürst zu Fürstenberg, kiž bě Budyskemu tachantstwu před swojeje smjerće 1716 za nowotwar katolskeje cyrkwje předwidźane pjenjezy darił. Na zapadnej stronje cyrkwinskeje łódźe namaka so wěža, na wuchodnej stronje sakristija. Prěnjotna trojoposchodowa króna wěže, podobna na Budysku radnicu, bu w lěće 1830 wottorhana a masiwna nowa kupola natwarjena, kotrejž so w ludowym erće „latarnja“ praji.

1907 je farar Kubaš ju nutřka wobnowić dał a 1938 slědowaše wonkowne wobnowjenje pod fararjom Handrikom. W lěće 1976 bu wěža znowa wobmjetana. W cyrkwi namakatej so 16 metrow wysoki a 5,5 metrow šěroki běły hłowny wołtar a retabla z drjewa w barokowym stilu. Při wołtarje su swjećo swjateje Marije donjebjeswzaća, nad tym swjećo swjateho Měrćina a na bokomaj swjatej Katyrna a Marhata. Při drjewjanej běłej baroknej klětce předstaja so ewangelisća.

Wopon abatisy Marijineje hwězdy nad zachodom

Drjewjany južny wołtar, swjećeny swjatemu Měrćinej, je 8,5 metrow wysoki a nimale štyri metry šěroki a bu wot fararja Kubaša z Hainsbergskeje cyrkwje pola Aachena kupjeny a 1892 w Njebjelčicach nastajeny. Wobraz swjateho Měrćina, prošerjej płašć dawaceho, bu w lěće 1899 wot sakskeje princesny Mathildy darjene. Sewjerny wołtar je runje tak drjewjany a swjatej Mariji swjećeny. Šěsć metrow wysoki a 270 cm šěroki běły, zdźěla pozłoćany wołtar pokaza na wołtarnym wobrazu Mariju, Jězusa Chrystusa z křižom a Boha Wótca kaž tež postawje swjateju Hańže a Marhaty na bokomaj.

Na wjacorych městnach namaka so wopon klóštra Marijineje hwězdy z pismikami C.S.A.M., poćahowacymi so na abatisu Cordulu Sommer (Cordula Sommer Abbatissa Mariastellensis).

Hač do lěta 1917 měješe Njebjelčanska cyrkej dwaj zwonaj a wot 1923 tři nowe (Marijiny, Měrćinowy a Józefowy), kiž buchu pak w Druhej swětowej wójnje zebrane. 1964 dósta cyrkej štyri nowe zwony z Apoldy.

Cyrkej so w lěće 1993 k poslednjemu razej wobšěrnje saněrowaše.

Kemše swjeća so njedźelu, wutoru (za seniorow), srjedu (za dźěći) a pjatk jenož serbsce, sobotu serbsce a němsce. Štwórtk su serbske kemše w Pěskečanskej kapałce.

Njebjelčanska kermuša swjeći so započatk nowembra.

doba mjeno ródna wjes žiwjenske daty
wok. 1485 Maćij Lipič Njebjelčicy ?
wok. 1500 Pawoł Borgmann Wotrow ?
1570–1578 Bosćij Zacharias Njebjelčicy 1544–1627
1579–1618 Pětr Brusk Chrósćicy ?
1618–1622 Jan Wolenk ? 1590–????
1622–1648 Bartrołm Fulk Chrósćicy ????–1648
1648–1657 Jurij Grós Kanecy 1615–1671
1658–1675 Bartrołm Miklica Konjecy 1675–????
1676–1679 Donat Józef Ćěsla Chrósćicy 1644–1690
1679–1687 Pětr Anton Čoch Miłoćicy 1649–1687
1687–1701 Jan Józef Droža Kulow 1660–1715
1701–1703 Franc Ignac Meškank Kulow 1656–1706
1703–1732 Jakub Józef Młynk Kulow 1732–????
1732–1754 Handrij Mróz Nowa Wjes 1695–1754
1754–1763 Maćij Mróz Nowa Wjes 1722–1769
1763–1770 Mikławš Brězan Dubrjenk 1732–1770
1770–1774 Jurij Nuk (Mark) Nowa Wjes 1739–1783
1774–1796 Anton Seifert Kukow 1734–1802
1796–1829 Jakub Čunka Chrósćicy 1755–1829
1829–1848 Jakub Šołta Salow 1793–1848
1848–1864 Mikławš Kokla Pozdecy 1806–1864
1864–1890 Mikławš Smoła Wotrow 1818–1890
1890 Mikławš Bjedrich-Radlubin Smjerdźaca 1859–1930
1890–1918 Jurij Gustav Kubaš Šunow 1845–1924
1918–1940 Michał Mič Dobrošicy 1879–1946
1940–1945 Romuald Wagner ze Šleskeje ?
1945–1946 Michał Mič Dobrošicy 1879–1946
1946–1963 Jurij Handrik Jaseńca 1897–1963
1963–1975 Pawoł Horjeń Pančicy 1905–1975
1975–1976 Měrćin Salowski 1932–2010
1976–1985 Jurij Herrmann Nowa Wjeska 1915–?
1986–2006 Michał Brězan
2006–2015 Beno Jakubaš
wot 2015 Michał Nawka
  • Cornelius Gurlitt: Nebelschitz. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 35. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Kamenz (Land). C. C. Meinhold, Dresden 1912, str. 222.
  • Michał Anders: Njebjelčanska wosada. W: Měrćin Salowski (wud.): Wosady našeje domizny. Krajan 3. Nakładnistwo swj. Bena, Lipsk 1984
  1. Statistika wosadow w atlasu Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa (němsce)
 Commons: Cyrkej swj. Měrćina – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
51.26472222222214.160555555556
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije