Slowčina

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Slowčina
Slowčina (Prunus domestica)'
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Rosidy
Eurosidy I
rjad: (Rosales)
swójba: Róžowe rostliny (Rosaceae)
podswójba: (Spiraeoideae)
tribus: Póčkosadowe rostliny (Amygdaleae)
ród: Prunus
družina: Slowčina[1][2]
wědomostne mjeno
Prunus domestica
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Slowčina[1][2] (Prunus domestica) je sadowy štom ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae). Jeho płód je slowka[1][2]. Rostlina prawdźepodobnje je stara hybrida z dorničela[3][4] (Prunus spinosa) a bombawki (Prunus cerasifera).

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Slowčina je w lěću zeleny štom, kotryž docpěje wysokosć wot 3 hač do 15 m.

Husta króna wobsteji ze sylnych hałuzow a je na runym a šwižnym zdónku. Hłowne hałuzy nahle horje rostu.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Měnjate, stołpikate łopjena su jejkojte hač eliptiske, karbowane hač rězane, na delnim boku druhdy husto kosmate a docpěja 4 hač do 10 cm. Na krótkich wurostkach steja husto w promjenjach.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kćěje wot apryla hač do meje. Běłe abo nazeleń běłe kćenja so před abo z łopjenami jewja. Wone njejsu wupjelnjene, steja po dwěmaj hač po třoch a docpěja přeměr wokoło 2 cm. Zwonkowna kroma je njeprawidłownje zubate. Jich stołpiki su móškojće kosmate a krótke.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Płody jara wariěruja po poddružinje. Wone su mjeńše brěčkate hač chinska slowčina (Prunus salicina) a docpěja dołhosć wot 3 hač do 8 cm. Jich mjaso je zelene abo žołte.

Slowki su wulke, kulojte hač krótko-owalne, zwjetša módro-wioletne a wot awgusta zezrawja.

Knykački su jejkojte, kónčkojte, módre hač wioletne.

Mirabele su małke, kulowate a žołte.

Reneklody su zeleno-žołte hač čerwjenojte a jara wulke.

Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Ma radšo humusowe pódy, ale hewak je skromna.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Pochadźa originalnje z prědnjeje Azije.

Systematika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Plahowanje mirabelow w Rynowej Hessenskej

Slowčina bu w lěće 1753 wot Carl von Linné najprjedy wopisana. Wona so do 7 poddružinow rozdźěli:

  • knykačkowc[5] (Prunus domestica subsp. domestica) Druhe serbske mjeno je knykawka[5]. Jeho płód je knykačk[5][6] resp. knykawka[5].
  • (Prunus domestica subsp. insititia) je bóle ćernjata a rosće w regionach, kotrež za druhe sorty su přejara zymne. Jeje małke čornowioletne, jara kisałe płody so za marmeladu a želej wužiwaja.
  • (Prunus domestica subsp. intermedia)
  • (Prunus domestica subsp. italica)
  • (Prunus domestica subsp. pomariorum)
  • (Prunus domestica subsp. prisca)
  • mirabela[7][8] (Prunus domestica subsp. syriaca)

Wužiwanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Mnoholičbne sorty so zwjetša dla słódkich płodow plahuja, mjeztym zo někotre sorty tež jako pyšne rostliny plahuja.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. 1,0 1,1 1,2 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 465.
  2. 2,0 2,1 2,2 W internetowym słowniku: Pflaume
  3. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 96.
  4. W internetowym słowniku: Schlehe
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Prawopisny słownik, Hornjoserbski słownik, ISBN 3-7420-1920-1, strona 198
  6. W internetowym słowniku: Zwetschge
  7. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 259.
  8. W internetowym słowniku: Mirabelle

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Commons
Commons
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije