Prunus

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Prunus
Dźiwja wišnja (Prunus avium subsp. avium)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eurosidy I
rjad: (Rosales)
swójba: Róžowe rostliny (Rosaceae)
podswójba: (Spiraeoideae)
tribus: Póčkosadowe rostliny
ród: Prunus
wědomostne mjeno za Tribus
Amygdaleae
Juss.
wědomostne mjeno za Ród
Prunus
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Prunus je ród ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae). K rodej słuša štomy z jědźnymi póčkatymi płodami, kaž na př. wišnja, slowka, aprikoza, brěška, nektarina, mandla, ale tež dla jich kćenjow plahowane pyšne drjewa.

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Štomy docpěwaja w přerězku wysokosć wot 4,5 m, ale někotre družiny móžeja wjace hač 30 m wysoke być. Nimo toho kerkojte družiny eksistuja. Najwjetše družiny su w lěće zelene.

Často łopjena su rězane.

Wonjace kćenja su róžojte abo běłe a njesu pjeć krónowych łopješkow.

Płody přeco su mjasne z twjerdej póčku, kotraž zdźěla wulke mnóstwo amygdalina wobsahuje.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Družiny su předewšěm na sewjernej połkuli zemje rozšěrjene.

Systematika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Prunus bu prjedy jako jenički ród podswójby (Amygdaloideae) wobhladany. Dla molekulargenetiskich přepytowanjow so ród pak dźensa jako tribus Amygdaleae do podswójby Spiraeoideae staji.[Žórło 1]

Eksistuja rozdźělne systematiki za ród. Zdźěla buchu družiny do wjacorych rodow rozdźělene, to so pak přez molekularnogenetiske dźěła njepodpěruje. Padus, Padellus, Cerasus, Amygdalus, Persica, Armeniaca a Laurocerasus su potajkim wšě do Prunus integrowane a płaća jenož wjace jako synonymy. Klasiske podrjadowanje do pjeć podrodow so přez molekularnogenetiske přepytowanja jenož zdźěla podpěruje, faluje pak klasifikacija, kotraž jenož monofyletiske taksa listuje.[Žórło 2]

Podrody z wubranymi družinami:[Žórło 2]

Hybridy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Eksistuja samo hybridy mjez rozdźělnymi družinami.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 465.
  2. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 198.
  3. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 96.
  4. W internetowym słowniku: Schlehe
  5. W internetowym słowniku: Schwarzdorn
  6. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 27.
  7. W internetowym słowniku: Aprikosenbaum
  8. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.
  9. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 53.
  10. W internetowym słowniku: Pfirsich
  11. W internetowym słowniku: Pfirsichbaum

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. D. Potter, T. Eriksson, R. C. Evans, S. Oh, J. E. E. Smedmark, D. R. Morgan, M. Kerr, K. R. Robertson, M. Arsenault, T. A. Dickinson, C. S. Campbell: Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution, Band 266, 2007, S. 5–43. doi:10.1007/s00606-007-0539-9.
  2. 2,0 2,1 Sangtae Lee, Jun Wen: A phylogenetic analysis of Prunus and the Amygdaloideae (Rosaceae) using ITS sequences of nuclear ribosomal DNA. American Journal of Botany, Band 88, 2001, S. 150–160. (online)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-833-4467-7, strony 679, 690, 691
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 M. A. Fischer, K. Oswald, W. Adler: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. Dritte Auflage, Land Oberösterreich, Biologiezentrum der OÖ Landesmuseen, Linz 2008. ISBN 978-3-85474-187-9.
  5. http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/splist.pl?20156
  • Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-833-4467-7, strona 678 (němsce)
  • Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 170 (němsce)


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije