Mandlowc

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Mandlowc
Mandlowc (Prunus dulcis)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Rosidy
Eurosidy I
rjad: (Rosales)
swójba: Róžowe rostliny (Rosaceae)
podswójba: (Spiraeoideae)
tribus: Póčkosadowe rostliny (Amygdaleae)
ród: Prunus
družina: Mandlowc[1]
wědomostne mjeno
Prunus dulcis
(Mill.) D. A. Webb
Wobdźěłać
p  d  w

Mandlowc[1] (Prunus dulcis) je kerk a štom ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae). Jeho płód je mandla[2][3].

Kćenje
Łopjeno
Płody
Płody
Ilustracija, Otto Wilhelm Thomé (1885)

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Mandlowc je w lěću zeleny štom abo kerk, kotryž docpěwa wysokosć wot 3 hač do 10 m. Zdónk je krótki a často křiwy.

Króna je kulojta hač šěroko wustupowaca.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Měnjate łopjena su owalne hač dołhojće-lancetojte a docpěwaja dołhosć wot 5 hač do 12 cm. Jich stołpiki docpěwaja dołhosć wokoło 2 cm a njesu na bazy někotre žałzy.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kćěje wot měrca hač do apryla. Swětłoróžojte abo běłe kćenja so před łopjenami jewja a docpěwaja přeměr wot 3 hač do 5 cm. Wone steja po pjećoch hač po šesćoch w promjenjach.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Płone, jejkojte, zelene, pjelsćojće kosmate płody wobsahuja słabje brózdźenu póčku ze ćeńkej skorpiznu. Wone docpěwaja dołhosć wot 3 hač do 6 cm. Jich płodowe mjaso je suche a póčka je jara twjerda.

Eksistuja hórke a słódke mandle, při tym hórke mandle wobsahuja hač do 8 % amygdalina. Z amygdalina cyanowodźik nastanje, tak zo wulke mnóstwo je jara jědojte.

Z mandlow so mandlowy wolij a zhromadnu z cokorom a aromatiskimi maćiznami marcipan zhotowujetej. Nimo toho wobsahuja mineralne maćizny.

Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Rosće na njeselenych, přesakliwych pódach.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Pochadźa z wuchodneho regiona srjedźneho morja.

Wužiwanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Ze słódkich mandlow kulturneje formy so marcipan zhotuje.

Synonymy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Amygdalus communis L.
  • Amygdalus dulcis Mill.
  • Prunus amygdalus (Linnaeus) Batsch.
  • Prunus communis L.
  • Prunus dulcis var. amara (DC.) Buchheim

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.
  2. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.
  3. W internetowym słowniku: Mandel

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 682 (němsce)
  • Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 260 (němsce)
  • Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, strona 107 (němsce)
  • Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 176 (němsce)
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidleberg, Berlin (2002)
  • Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidleberg, Berlin (2002)


Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

« Mandlowc » w druhich projektach Wikimedije:


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije