Žuricy

**Žuricy**
Säuritz
	Žuricy na karće Hornjeje Łužicy
	Žuricy na karće Hornjeje Łužicy
gmejna:	Pančicy-Kukow
zagmejnowanje:	1974 (do Wotrowa)
wobydlerstwo:	96 (31. decembra 2022)
přestrjeń:	3 km²
wysokosć:	249–261 metrow n.m.hł.
	51.19138888888914.1675249–261 Koordinaty: 51° 11′ 29″ S, 14° 10′ 3″ W
póstowe čisło:	01920
předwólba:	035796
	Powětrowy wobraz wsy Powětrowy wobraz wsy
	wikidata: Žuricy (Q10817604)

Žuricy (němsce Säuritz) su wjes w hornjołužiskim wokrjesu Budyšin, kotraž słuša ke gmejnje Pančicy-Kukow. Maja 96 wobydlerjow.^[2]

Geografija

Wjeska namaka so we wužłobinje zapadołužiskeje pahórčiny něhdźe štyri kilometry juhowuchodnje Halštrowa. Na wjace hač 280 metrow wysokich kopcach zapadnje a sewjerozapadnje Žuric namaka so granodiorit blisko pod zemju. Wjesne hona maja přestrjeń wot 3 km².

Žuricy wobsteja zwjetša z tři- a štyristronskich statokow, nimo toho namakaja so we wjesce hišće wjacore tykowane chěže.

Susodne wsy su Kašecy a Hłupońca na sewjerowuchodźe, Porchow na juhu a Jědlow na sewjerozapadźe.

Ležownostne mjena

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena w Žuricach: Zahuny, Wumjeńki, Łazy, Załuki, Podhórki, Zamóstki, Hory, Móstki, Močidła, Zamočidła, Mroka, Šrenki.^[3]

Stawizny

Wjes naspomni so k prěnjemu razej we wopismje klóštra Marijina hwězda z lěta 1357 jako Zuricz. Woznam wjesneho mjena je dotal njejasny. Za lěto 1476 je knježe sydło zapisane, kiž so pak pozdźišo jenož hišće jako wudwór pomjenowa. Hač do 19. lětstotka dyrbjachu někotre burske statoki klóštrej dawki płaćić. W 17. lětstotku dóńdźe k njeměram, jako zwyši klóšter dawki. W lěće 1652 wotpokazachu Žuričenjo žadanje klóštra, přichodnje za njón předźeno přasć.

Wobydlerstwo

Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011^[4]	Žuricy	gmejna
ličba wobydlerjow	104	2141
ličba domjacnosćow	39	767
wosoby na domjacnosć	2,6	2,6
swójby	31	606
bydlenske twarjenja	33	549
bydlenska přestrjeń na wosobu (m²)	40,0	37,4
přerězna staroba w lětach	41,7	43,2
kwocient młodostnych^a	27	24
kwocient starych^b	28	30
podźěl prózdne stejacych bydlenjow	2,4 %	2,8 %
a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65

Po Mukowej statistice mějachu Žuricy we 1880tych lětach 157 wobydlerjow, mjez nimi 86 Serbow (55 %) a 71 Němcow.^[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Žuričanskeje gmejny wot jenož hišće 38,2 %.^[6] Hač do dźensnišeho leži wjeska při rěčnych mjezach serbšćiny.

W lěće 1925 bě mjez 164 wobydlerjemi 93 ewangelskich (57 %) a 71 katolskich. Žuricy su nimo Kašec a Hłupońcy jedna z třoch gmejnskich dźělow Pančic-Kukowa bjez katolskeje wjetšiny. Ewangelscy wěriwi słušeja wot lěta 1875 k Porchowskej wosadźe (prjedy do Hodźija), katolscy chodźa wot 1772 do Wotrowa.

Wosobiny

Michał Cyž (1858–1947) – prawiznik, zarjadnik Serbskeho domu
Jan Cyž (1898–1985) – jurist, nakładnik a Budyski krajny rada; rodźeny w Žuricach
Jakub Cyž (1901–55) – narodny prócowar, podpěrowar antifašistow
Jurij Cyž (1904–1947) – prawiznik a kulturny prócowar
Jurij Krawža (1934–1995) – spisowaćel, kulturowědnik, wučer

Žórła

Lausitzer Bergland um Pulsnitz und Bischofswerda (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 40). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1983, str. 58sl.

Žuricy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

↑ staw: 31. decembra 2022; am-klosterwasser.de
↑ 2022; am-klosterwasser.de
↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 29 (digitalizat).
↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Pančicy-Kukow (němsce)
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 100. → wšě wjeski
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 252. [186 wobydlerjow, z nich 53 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 18 serbskich dźěći a młodostnych, 115 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz

Commons: Žuricy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Wsy w gmejnje Pančicy-Kukow

[1] staw: 31. decembra 2022; am-klosterwasser.de

[2] 2022; am-klosterwasser.de

[3] Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 29 (digitalizat).

[4] Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Pančicy-Kukow (němsce)

[5] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 100. → wšě wjeski

[6] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 252. [186 wobydlerjow, z nich 53 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 18 serbskich dźěći a młodostnych, 115 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]