Worklecy

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Worklecy
němsce Räckelwitz
Worklecy na karće Sakskeje
Worklecy na karće Sakskeje
DEC
Worklecy
Worklecy
Wopon
Wopon Worklec
Wopon Worklec
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Budyski
wysokosć 164 metrow n.m.hł.
přestrjeń 11,51 km²
wobydlerstwo 1.150 (31. dec 2022)[1]
hustosć zasydlenja 100 wob. na km²
póstowe čisło 01920
předwólba (+49) 035796
awtowa značka BZ, BIW, HY, KM
Politika a zarjadnistwo
wjesnjanosta Clemens Poldrack (bjezstronski)
adresa Hłowna 41
01920 Worklecy
webstrona raeckelwitz.de
Worklečan hród z kapałku
51.25583314.223611


Worklecy (němsce Räckelwitz) su wjes a gmejna w sakskej Hornjej Łužicy. Wone su čłonska gmejna zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe. Gmejna leži w katolskim jadrje serbskeho sydlenskeho ruma; wulki dźěl wobydlerstwa su Serbja.

Geografija a wobchad[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Powětrowy wobraz Worklec (2017)

Gmejna leži něhdźe wósom kilometrow na wuchod wot wokrjesneho města Kamjenc a wokoło 15 kilometrow sewjerozapadnje wot Budyšina w serbskich Horjanach. A 4 je přez najězd na awtodróhu Horni Wujězd (wokoło 6 km) docpějomna. Gmejna leži w zapadnej Hornjej Łužicy na kromje Zapadołužiskeje pahórčiny, w přechodźe mjez płonymi hatnišćemi na sewjer a Łužiskich hór na juhu. Přez Worklecy běži Klóšterska woda, prawy přitok Čorneho Halštrowa.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Worklecy buchu w lěće 1280 jako Rokolewicz prěni raz přez wopismo naspomnjene. Wot lěta 1304 běše tu ryćerkubło.[2] Poslednja wobsedźerka kubła, hrabina Monika von Stollberg, wotkaza knježi dom Malteskemu rjadej. W dobje wot 1903 do 2000 běše potom w něhdyšim knježim domje katolska chorownja tutoho rjada. Wulki dźěl wobydlerjow wokoliny je so we Worklecach narodźił.

Rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy 522 wot cyłkownje 539 Worklečanow a Nowowješćanow serbsce.[3] Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 we Worklečanskej gmejnje serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 86,4 %.[4]

Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 53 (Budyšin 2) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

Gmejnska rada[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Gmejnska rada ma tuchwilu dwanaće čłonow. Komunalne wólby lěta 2019 mějachu slědowace wuslědki:[5]

Strony a zjednoćenstwa 2019 2014
 % sydła  % sydła
Křesćansko-demokratiska unija Němskeje (CDU) 60,9 8 70,6 9
Swobodne serbske wolerske zjednoćenstwo 31,8 4 29,4 3
PVR 7,4 - - -
cyłkownje 100,0 12 100,0 12
wobdźělenje 69,8 % 62,2 %

Gmejnskej radźe přisłušeja wot 2019 slědowace radźićeljo a radźićelki:

  • CDU: Dr. Beno Wałda, Maćij Bjeńš, Florian Šołta, Sigrid Brücknerowa, Jadwiga Richterowa, Pětr Brězan, Robert Šołta, Marcel Rjelka
  • Serbske wolerske zjednoćenstwo: Antje Bobcyna, Jan Kliman, Stefan Hicka, Měrko Šmit[6]

Wjesnjanosta[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Čestnohamtski wjesnjanosta Worklec je wot 1. awgusta 2022 Clemens Poldrack, kiž bě při wólbach 12. junija tutoho lěta 54,3 % hłosow dóstał. Jeho přećiwny kandidat bě Pětr Brězan za CDU (45,7 %). Do toho steješe hižo z 1970tych lět Franc Brusk (CDU) na čole gmejny a bě w poslednich lětach najdlěje amtěrowacy wjesnjanosta Sakskeje.[7]

Wjesne dźěle[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Do Worklečanskeje gmejny słušeja slědowace wsy:

wjes wob. přer.
staroba
♀/♂a kwocient
młodych
b
kwocient
starych
c
wosoby/
domjacnosć
Haty 28 40,7 100 26 21 2,8
Horni Hajnk 12 52,9 140 17 83 3,0
Nowa Wjeska 168 41,5 115 24 23 2,9
Smječkecy 288 49,4 81 21 49 3,1
Worklecy 485 44,7 115 24 36 2,9
Wudwor 137 41,6 65 31 28 2,7
gmejna 1118 45,0 98 24 36 2,9
podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[8]
a: ličba mužow na 100 žonow
b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65
c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65

Kubłanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

We Worklecach nadeńdźetej so Serbska zakładna a Serbska wyša šula „Michał Hórnik“.[9]

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Hórnikowy pomnik we Worklecach

Dla porodneje stacije něhdyšeje Worklečanskeje katolskeje chorownje je so w 20. lětstotku wulki dźěl wobydlerjow susodnych gmejnow, tež wokrjesneho města Kamjenca, we Worklecach narodźił.

Zajimawostki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Knježi dom

Barokny knježi dom z dźewjeć wóskami a jednymi schodami pod hołym njebjom. Kedźby hódna je hrodowska kapałka Marije Maćerje Božeje w Beuronskim stilu, kotraž słuša ke Chróšćanskej wosadźe. W knježim domje běše chorownja připrawjena. Natwary 20. lětstotka čakaja hišć na wottorhanje. W zahrodowym domje su sotry žiwe, kotrež běchu hač do swojeho wuměnka w chorowni dźěłali. Na domje su wjacore wopony a monogramowe kamjenje hrabjow Stolberg-Stolberg.

Hlej tež: Lisćinu kulturnych pomnikow we Worklecach

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2022; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Worklecy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
  4. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 252. [692 wobydlerjow, z nich 432 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 166 serbskich dźěći a młodostnych, 94 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  5. Wuslědki komunalnych wólbow dnja 26. meje 2019 we Worklecach na wahlen.sachsen.de
  6. Tole su woleni gmejnscy a měšćanscy radźićeljo. W Serbskich Nowinach dnja 29. meje 2019.
  7. Wuslědki komunalnych wólbow dnja 12. junija 2022 we Worklecach na statistik.sachsen.de
  8. Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Worklecy (němsce)
  9. Lisćina šulow z poskitkom serbskeje wučby na webstronje Rěčneho centruma WITAJ

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Worklecy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije