Sakska

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
51.0513.733333333333
Sakska
Wopon Chorhoj
Zakładne daty
stolica Drježdźany
přestrjeń 18.414 km²
wobydlerstwo 4.086.152 (31. dec 2022)
hustosć wobydlerstwa 222 wob. na km²
oficialne websydło sachsen.de
Politika
ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU)
knježace strony CDU, Z90/Zeleni a SPD
strony w parlamenće
(119 sydłow)
CDU 45

AfD 36
Lěwica 14
Zwjazk 90/Zeleni 12
SPD 10
bjez frakcije 2

poslednje wólby 1. septembra 2019
přichodne wólby 2024
Zastupjerjo w
Zwjazkowej radźe
4
karta
KartaBerlinBremenBremenHamburgDelnja SakskaBayerskaPosaarskaSchleswigsko-HolsteinskaBraniborskaSakskaDurinskaSaksko-AnhaltskaMecklenburgsko-PředpomorskaBadensko-WürttembergskaHessenskaSewjerorynsko-WestfalskaPorynsko-PfalcaŠwicarskaBodamski jězorAwstriskaLuxemburgskaFrancoskaBelgiskaČěskaPólskaNižozemskaDanskaBornholm (k Danskej)Sćećinski zaliwHelgoland (k Schleswigsko-Holsteinskej)Sewjerne morjoBaltiske morjo
Karta
Wobdźěłać
p  d  w

Sakska (němsce Sachsen) je zwjazkowy kraj na wuchodźe Němskeje. Hłowne město su Drježdźany, po ličbje wobydlerjow najwjetše pak Lipsk. Kaž hižo za čas Weimarskeje republiki mjenuje so Sakska oficielnje „swobodny stat“.

Z něhdźe štyrjomi milionami wobydlerjow a přestrjenju wot 18.400 km² steji Sakska mjez 16 němskimi zwjazkowymi krajemi na srjedźnym městnje.

Stawizniske jadro Sakskeho kurwjerchowstwa (wot 1806: kralestwa) bě w 10. lětstotku we wot Serbow wobsydlenym kraju załožene Mišnjanske markhrabinstwo.

Jako jedyn z pjeć krajow na teritoriju Němskeje demokratiskeje republiki bu Sakska w lěće 1952 do wobwodow rozdźěleny. Po znowazjednoćenju lěta 1990 stwori so z něhdyšeju wobwodow Kamjenica a Drježdźany, najwjetšeho dźěla Lipšćanskeho a južneho dźěla Choćebuskeho wobwoda znowa kraj Sakska, kotryž so wot wokrjesneje reformy lěta 2008 do 10 wokrjesow a třoch bjezwokrjesnych městow rozrjaduje.

Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wokrjesy a bjezwokrjesne města Sakskeje

Sakska leži na juhowuchodźe Němskeje w srjedźnej Europje. Mjezuje z Braniborskej na sewjeru, z Pólskej na wuchodźe, z Čěskej na juhu, z Bayerskej na juhozapadźe, z Durinskej na zapadźe a ze Saksko-Anhaltskej na sewjerozapadźe. Najwyša hora Sakskeje je Šmrěčnik, kotryž so w Rudnych horach blisko čěskeje hranicy namaka. Tež zwonka sakskich mjezow je Sakska Šwica při Łobju znata jako woblubowane wulětnišćo.

Wuchodny dźěl Sakskeje słuša k Hornjej Łužicy.

Rěki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Slědowace rěki so ze Sakskeje dótkaja abo přez Saksku běža:

Města[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Tři najwjetše města Sakskeje a zdobom jeničke wulkoměsta su Lipsk, Drježdźany a Kamjenica. Dalše města z wjace hač 50.000 wobydlerjemi su Šwikawa, Pławno a Zhorjelc.

Najwjetše města Sakskeje su:

město wobydlerstwo (2022)[1]
Lipsk 616.093
Drježdźany 563.311
Kamjenica 248.563
Šwikawa 87.172
Pławno 64.763
Zhorjelc 56.574
Freiberg 40.485
Freital 39.558
Pěrno 39.054
Budyšin 38.140

Dalše přispomnjenja hódne města w Sakskej su:

Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kurt Biedenkopf (* 1930), prěni ministerski prezident po znowazałoženju

Wot znowazałoženja Sakskeje lěta 1990 knježi w zwjazkowym kraju CDU we wšelakorych konstelacijach. Hač do lěta 2004 móžeše sama knježerstwo tworić, 2004–09 knježeše we „wulkej koaliciji“ ze SPD, 2009–14 hromadźe z FDP a wot nazymy 2014 znowa ze SPD. Dotalni ministerscy prezidenća Sakskeje běchu Kurt Biedenkopf (1990–2002), Georg Milbradt (2002–08), Stanisław Tilich (2008–17) a Michael Kretschmer (wot 2017). Tuchwilne knježerstwo Sakskeje je kabinet Kretschmer II.

Krajny sejm[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

W sedmym sakskim krajnym sejmje je pjeć stronow zastupjene: CDU, AfD, Lěwica, Zwjazk 90/Zeleni a SPD. Wone wobsadźa cyłkownje 119 sydłow w parlamenće. Poslednje wólby běchu dnja 1. septembra 2019; přichodne budu w lěće 2024.

Wot 2009 do 2014 knježeše koalicija z CDU a FDP pod ministerskim prezidentom Stanisławom Tilichom. Po wotchada FDP z krajneho sejma stej CDU a SPD koaliciske zrěčenje podpisałoj. Hižo mjez 2004 a 2009 knježeše w Sakskej tak mjenowana wulka koalicija. Po wólbach 2019 tworichu CDU, Zwjazk 90/Zeleni a SPD prěni raz w Sakskej tak mjenowanu kenijasku koaliciju (po barbach chorhoje).


Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2022; Statistiski krajny zarjad Sakskeje

Wotkazaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Sakska – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
  • Oficialne stronki (serbsce, němsce, pólsce, jendźelsce, čěsce, španisce, francosce)
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije