Wuhlik

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Kajkosće
Powšitkowne
mjeno, symbol, rjadowy ličbnik Wuhlik, C, 6
serija Njekow
skupina, perioda, blok 14, 2, p
napohlad čorny (grafit)
bjezbarbny (diamant)
masowy podźěl na zemskej wobalce 0,09 %
Atomarne
atomowa masa 12,0107 u
atomowy radius (wuličeny) 70 (67) pm
kowalentny radius 77 pm
Van-der-Waals-Radius 170 pm
elektronowa konfiguracija [He]2s22p2
elektrony na energijowym niwowje 2,4
wustupne dźěło 4,81 eV
1. ionizowanska energija 1086,5 kJ/mol
2. ionizowanska energija 2352,6 kJ/mol
3. ionizowanska energija 4620,5 kJ/mol
4. ionizowanska energija 6222,2 kJ/mol
Fyzikaliske
agregatny staw kruty
Modifikacije 3
kristalowa struktura G: heksagonalna
D: kubisce bokocentrowana
hustosć G: 2,25 g/cm3
D: 3,51 g/cm3
twjerdosć po Mohs G: 0,5
D: 10
magnetizm diamagnetiski
škrějny dypk D: 3820 K (D: 3550 °C)
warjenski dypk G: (Subl.)
D: 5100 K (4800 °C)
molarny wolumen 5,29 · 10-6 m3/mol
wuparna ćopłota sublimacija: 715 kJ/mol
škrějna ćopłota kJ/mol
parowy ćišć 1 Pa při 2710 K
zwukowa spěšnosć D: 18350 m/s
specifiska ćopłotna kapacita G: 709 J/(kg K)[1]
D: 427 J/(kg · K)
elektriska wodźiwosć G: 3 · 106 S/m
D: 1 · 10-4 S/m
ćopłotna wodźiwosć G: 119–165 W/(m · K)
D: 900–1300 W/(m · K)
Chemiske
oksydaciske stawy 2, 4
oksidy (baziskosć) CO2; CO (tróšku kisały)
normalny potencial
elektronowa negatiwnosć 2,55 (Pauling-Skala)
izotopy
izotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP
10C

{syn.}

19,255 s ε 3,648 10B
11C

{syn.}

20,39 min ε 1,982 11B
12C

98,9 %

stabilny
13C

1,1 %

stabilny
14C

< 10-9 %

5730 a β 0,156 14N
15C

{syn.}

2,449 s β 9,772 15N
16C

{syn.}

0,747 s β 8,012 16N
NMR-kajkosće
  spin γ w
rad·T−1·s−1
E fL při
B = 4,7 T
w MHz
12C 0 0 - -
13C 1/2 6,73 · 107 - 125,72 MHz
Njestrašnostne pokazy
Markěrowanje jako strašna maćizna
žane strašne symbole
R- a S-sady R: Předłoha:R-sady
S: Předłoha:S-sady
Po móžnosći a jeli je zwučeny, so SI-jednoty wužiwaja.
Jeli nic druhe zapisowany, płaća mjenowane daty při standardnych wuměnjenjach.


Wuhlik (tež karboneum, z łać. carbonium ze słowa carbo „(drjewowe) wuhlo“) je chemiski element 4. hłowneje skupiny ze symbolom C. Wustupuje w přirodźe w čistej formje ale tež chemisce wjazany. Dla jeho wosebiteje elektronoweje konfiguracije (połpjelnjena L-skorpizna) kmanosć k tworjenju kompleksnych molekulow a wot wšěch chemiskich elementow najwjetšu wšelakorosć na chemiskich wjazbow wobsedźi. Wuhlikowe wjazby tworja molekularny zakład wšeho zemskeho žiwjenja.

Wažne wjazby[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Oksidaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wuhlik wustupuje w dwěmaj oksidomaj, při tym ma rozdźělnu hódnosć.

  • CO (wuhlikowy monoksid) je jara jědojty za ludźi a wjele zwěrjatow a nastanje přez njedospołne spalenje. Wuhlik je w tutej wjazbje dwuhódnotny.

Kisalina[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wuhlik wustupuje w jednej anorganiskej kisalinje.

Wuhlikowodźiki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wuhlikowodźiki wobsteja ze znajmjeńša jednoho wuhlikoweho atoma a štyrjoch wodźikowych atomow.

Eksistuja tři skupiny, kotrež so rozeznawaja po tym, kelko syćenych wjazbow maja.

Noty[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. D. R. Lide: CRC handbook of chemistry and physics: A ready-reference book of chemical and physical data. 87. Aufl. Boca Raton Fla. : CRC Taylor & Francis, 2006 – ISBN 0-8493-0487-3
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije