Litium
Litium (wědomostnje Lithium), [ˈliːtiʊm] (z grjekskeho λίθος líthos „kamjeń“) je chemiski element ze symbolom Li a rjadowym ličbnikom 3. Mjeno Litium dósta element, dokelž bu na rozdźěl wot natriuma a kaliuma w kamjeniznje wotkrył. Wón je alkaliski kow druheje periody periodoweho systema elementow. Litium je lochkometal a wobsedźi najmjeńšu hustosć pod standardowymi wuměnjenjemi krutych elementow. W elementarskej formje reaguje kaž wšě alkaliske kowy hižo při dótkanju z kóžnej włóžnotu a tak zawinuje ćežke wužraća a spalenja. Jeho wjazny su strowoty škody, ale wězo w zdawna snadnišim rozměrje hač tute jeje periodoweho susoda Berylium.
Litium bu 1817 wot Johan August Arfwedson wotkrył. Wón njewustupuje w přirodźe dla jeje wysokeje reaktiwnosć elementarny. Při rumowej temperaturje je jenož na cyle suchim powětrje za dlěši čas stabilny, na włóžnym powětrje so na powjerchu spěšnje mutnošěra woršta z litiumoweho hydroksida wutwori. Pomału reaguje tež na suchim powětrje k litiumowemu nitridej. Jako mikroelement je w formje jeho selow časty wobstatk wot mineralneje wody.
W čłowjekowym organizmje su małe mnóstwa litium na składźe; element pak njeje esencielny a žanu znatu biologisku funkciju nima. Najebać toho maja někotre litiumowe sele medicinski wuskutk a wuskutkuja při bipolarnych afektowych mylenjach, maniji, depresijach a kluserowych hłowybolenjach.
Noty[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 M. Hesse, H. Meier, B. Zeeh: Spektroskopische Methoden in der organischen Chemie Thieme, 2002
