Wósmužowa hora
| Wósmužowa hora Strohmberg | |||
|---|---|---|---|
| |||
| wysokosć | 263,6 m | ||
| kraj | Sakska, Němska | ||
| masiw | Hornjołužiske horiny | ||
| |||
Wósmužowa hora (abo Wusmužowa hora, prjedy tež Stroma hora; němsce Strohmberg) je 264 metrow wysoka wulkaniska hora a sewjerny wuběžk Hornjołužiskich horin w Hornjej Łužicy. Dwójny wjeršk, kotryž steji pod krajinowym škitom, leži tři kilometry južnje městačka Wósporka na wuchodźe Budyskeho wokrjesa.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rěčka Lubata zalěsnjenu horu na wuchodźe a sewjerje wobćeče. Wokolne sydlišća su Wóspork na sewjerje, Malećicy na wuchodźe, Nosaćicy na juhowuchodźe, Čornjow na juhozapadźe, Žarki a Łusk na zapadźe a Delnje Kotecy na sewjerozapadźe. Při wuchodnym boku Wósmužoweje hory wjedźeše stara wikowanska dróha wot Lubija do Wósporka, kotraž je hač do dźensnišeho spóznajomna jako pólny puć.
Wot wjerška Wósmužoweje hory, 75 metrow wyše hač wokolna krajina ležaceho, saha wuhlad přez holansku a hatowu krajinu hač do Hamorskeje milinarnje a k Wysokej Dubrawje na sewjeru, k Limasej a Sedłu pola Zhorjelca na wuchodźe, Hrodźišću a Lubijskej horje na juhowuchodźe a k Čornobohej na juhozapadźe na zapadźe. Na zapadźe stej Budyšin a za nim Zapadołužiska pahórčina widźeć.
Na Wósmužowej horje namaka so měrjenski dypk kralowsko-sakskeje triangulacije.
Geologija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wósmužowa hora wobsteji z přez wuski hrjebjeń zwjazaneju wjerškow z bazalta, kotryž wužiwaše so wot 19. lětstotka jako twarski material. Při južnym wjeršku namakatej so dwě něhdyšej skale, kotrejž běštej wot lěta 1836 we wobsydstwje Žarkowskeho ryćerkubła. Wo wjele wjetša skała namaka so wot lěta 1900 na Malečanskich a Wósporskich honach při sewjernym boku hory a dźěłaše hač do hospodarskeje krizy w lěće 1923.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Na horje steješe prawdźepodobnje wot 11. lětstotka słowjanske hrodźišćo, wobstejace z murjowaneho wjerškoweho hroda a drjewjanych twarjenjow. Hrodźišćowy nasyp při južnym wjeršku so dla wudobywanja kamjenizny nimale dospołnje zniči, přepytowaše so pak do toho mjez druhim wot Rudolfa Virchowa a Richarda Andreeja. Po Andreejowym wopisu jednaše so wo něhdźe 100 metrow dołhi, do wuchoda wotewrjeny nasyp w formje połměsačka, kotryž bě na nutřkownej stronje něhdźe połdra metra, na wonkownej pak tři metry wysoki a wobsteješe z lokalneho bazalta. Króna nasypa bě něhdźe tři metry šěroka.[1]
Literatura a žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Theodor Schütze: Zwischen Strohmberg, Czorneboh und Kottmar (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 24). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1974.
- Gerat Kral: Potajnstwa a zajimawostki wo Wusmužowej horje. W: Protyce 2013, str. 130-132
- ↑ Richard Andree: Wendische Wanderstudien. Zur Kunde der Lausitz und der Sorbenwenden. Stuttgart 1874, str. 130sl.
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Wósmužowa hora – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow