Sedło (hora)
| Sedło Landeskrone | |||
|---|---|---|---|
| |||
| wysokosć | 420 m | ||
| kraj | Sakska, Němska | ||
| masiw | Wuchodna Hornja Łužica | ||
| typ | Trubjelowa pjelnjenka | ||
| kamjenizna | Bazaltowy přełam w zornowcu | ||
| |||
Sedło (tež Krajna króna; němsce Landeskrone) je 420 metrow wysoka hora blisko Zhorjelca we wuchodnej Sakskej. Wone je hižo wot daloka (na přikład z Budyšina) widźeć a derje spóznajomne a płaći tohodla jako charakteristiske znamjo města. Namaka so juhozapadnje měšćanskeho centruma a je woblubowane wulětnišćo z dobrym wuhladom na Zhorjelc a jeho wokolinu a hač k Sněžnicam a Kyrkonošam.
Po Sedle je znata Zhorjelska piwarnja Landskron pomjenowana.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wjeski a sydlišća pod Sedłom su Schlauroth w sewjeru, Běžnica w sewjerowuchodźe, Kunnerwitz w juhu a k Markoćicam słušacy Pfaffendorf w zapadźe. Sewjernje hory běžitej zwjazkowa dróha 6 a železniska čara Drježdźany–Zhorjelc.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Sedło je wulkaniskeho pochada a ma zornowcowy podstawk a stołpowcowy kehel. Nasta před něhdźe 34 milionami lět jako šlakowy kehel na wulkanje. Najstarše slědy wobsydlenja na Sedle pochadźeja z młódšeje bronzoweje doby a słušeja k Łužiskej kulturje. W serbskej dobje bu wokoło lěta 900 nimo wobtwjerdźenja mjez wjerškomaj Sedła dalši woborny nasyp při južnej skłoninje hory natwarjeny. Kamjentna woborna murja je něhdźe 8 metrow sylna. Dalše namakanki pokazachu na to, zo bě Sedło hłowne městno słowjanskeho kmjena Bjezunčanow a pozdźišo małemu městu podobne sydlišćo Milčanow.
Prěnje wěste naspomnjenje hory jako castrum landischrone pochadźa z lěta 1268. Němske mjeno přińdźe prawdźepodobnje wot zemjanskeho rodu Landskron. We wysokim srjedźowěku bu na Sedle wažny hród natwarjeny, kotryž słušeše dołho knjezam z Biebersteina, kiž mějachu tójšto wobsydstwa w Čechach a we Łužicy. Hród měješe wulki wuznam za wobstražowanje wikowanskeho wobchada na Wysokej dróze, wjedźacej wot Lipska přez Hornju Łužicu do Wrócławja a dale. Wokoło lěta 1440 kupi město Zhorjelc twjerdźiznu a da ju zničić.
W lěće 1796 natwari so kamjentna rozhladna wěža na wjeršku, kotraž so tam hač do dźensnišeho namaka. Nimo wěže namakatej so na Sedle dźensa tež hotel a hosćenc.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Sedło – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow