K wobsahej skočić

Tartu

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Tartu
Tartu na karće Estiskeje
Tartu na karće Estiskeje
DEC
Wopon a chorhoj
wopon
wopon
chorhoj
chorhoj
Zakładne daty
stat Chorhoj Estiskeje Estiska
wysokosć 79 metrow n.m.hł.
přestrjeń 38,8 km²
wobydlerstwo 98.480 (2013)
hustosć zasydlenja 253,8 wob./km²
póstowe čisło 50050–51111
awtowa značka T
webstrona tartu.ee
Wobdźěłać
p  d  w
58.36666666666726.716666666667

Tartu (němsce Dorpat, rusce 1893–1918 Юрьев/Jurjew) je z něhdźe 100.000 wobydlerjemi druhe najwjetše město Estiskeje a sydło Tartuskeje uniwersity, najstaršeje wysokeje šule w Estiskej. Nadeńdźe so na juhowuchodźe baltiskeho kraja na woběmaj bokomaj rěki Emajõgi.

W lěće 2024 je Tartu jedna z třoch kulturnych stolicow Europy.

Hłowne torhošćo z radnicu

Sydlišćo naspomni so prěni raz w lěće 1030 jako Tharbatas, hdyž zniči Kijewski wulkowjerch Jarosław Mudry tamnišu drjewjanu twjerdźiznu a załoži pod mjenom Jurjew nowy hród. W 13. lětstotku sta so město ze sydłom biskopstwa. Zdobom wuwiwaše so pod hrodom hansowe město. Za tutón čas měješe Tartu zwjazowacu funkciju mjez hansu na zapadźe (n. př. Riga) a ruskimi městami kaž Pskowom a Nowgorodom. W lěće 1632 załoži so uniwersita. Wot 1721 słušeše město k ruskemu carstwu.

Wulki woheń zniči w lěće 1775 nimale cyłe nutřkowne město, čehoždla su najwažniše twarjenja – kaž na přikład radnica – dźensa zwjetša z 18. a 19. lětstotka.

1802 bu Tartuska uniwersita jako jenička němskorěčna uniwersita Ruskeje wobnowjena. Wot lěta 1918 płaći wona jako narodna uniwersita Estiskeje a je hač do dźensnišeho jenička połna uniwersita w kraju.

 Commons: Tartu – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije