Rań

**Rań**
	Rań na karće Braniborskeje
	Rań na karće Braniborskeje
Wopon
	Wopon
	Wopon
Zakładne daty
stat	Němska
zwjazkowy kraj	Braniborska
wokrjes	Hornje Błóta-Łužica
wysokosć	115 metrow n.m.hł.
přestrjeń	81,86 km²
wobydlerstwo	8.298 (31. dec 2023)
hustosć zasydlenja	101 wob. na km²
póstowe čisło	01983
předwólba	(+49) 035753
awtowa značka	OSL, CA, SFB
Politika a zarjadnistwo
adresa	Seestraße 16; 01983 Großräschen
webstrona	grossraeschen.de
Połoženje w Braniborskej
	Karta
	wikidata: Rań (Q588844)

51.56666666666714

Koordinaty: 51° 34′ S, 14° 0′ W

Rań (němsce Großräschen^[2]^[3]) je městačko w Delnjej Łužicy w braniborskim wokrjesu Hornje Błóta-Łužica. Ma něhdźe dźewjeć tysac wobydlerjow.

Geografija

Rań leži na juhu Braniborskeje, blisko hranicy ze Sakskej, 110 kilometrow južnje Berlina a 64 kilometrow sewjernje Drježdźan. Leži we wysokosći 115 metrow nad mórskej hładźinu při brjoze z brunicoweje jamy nastateho jězora Ilse.

Měšćanske dźěle

Bukowka (Großräschen Süd, prjedy Bückgen)
Kuncowe Sedlišćo (Kunze-Siedlung)
Großräschen Nord
Tempowe Sedlišćo (Temposiedlung)
Waldrand-Siedlung
Smogorjow (Großräschen Ost, prjedy Schmogro)
Stare město (prjedy němsce Räschen)

Wjesne dźěle

K Ranjej słušeja:

Barce (Barzig)^[3]
Dobry Wótšow (Freienhufen, do 1937 Dobristroh)^[3]^[4]
Suchy Gózd (Dörrwalde)^[5]^[6]
Wołobuz (Allmosen)^[4]
Wóškow (Woschkow)^[3]^[4]
Wórmlag (Wormlage)^[3]^[4]
Załuž (Saalhausen)^[7]

Sydlišća:

Anhaltska Kolonija (Anhalter Kolonie)
Bulkojce (Bulldorf)
Jungojc Młyn (Jungs Mühle)
Wutwaŕki (Die Ausbauten)
Nossedil
Nowa Bukowka (Neu-Bückgen)
Šaparic Młyn (Schäfers Mühle)
Šosejaŕnja (Chausseehaus)
Wutwaŕ (Ausbau)

Stawizny

Wjeska naspomni so prěni raz pisomnje w lěće 1370 jako Redschin magnum et parvum, potajkim „Wulki a Mały Rań“, při čimž je serbski nawsowc Rańk starša z wobeju wsow. Ernst Eichler a Hans Walther wotwodźujetaj wjesne mjeno wot Rěčina, potajkim „wjes při rěčce“.^[8] Hač do zjednoćenja wobeju wsow w lěće 1925 bě Rańk stajnje wjetša hač Rań. Do industrializacije rěčeše so we woběmaj wsomaj zwjetša serbsce. Jako buchu serbske kemše w Rańskej cyrkwi w lěće 1868 wotstronjene, bě hišće połojca wosadnych serbskorěčna.^[9]

Přez rozmach brunicoweje industrije kónc 19. lětstotka přińdźechu mnozy připućowarjo z druhich dźělow Němskeje, ale tež z Čech a Pólskeje do Ranja a přeměnichu tamnišu etnisku strukturu razantnje, tak zo so serbšćina dźeń a bóle ze wšědneho dnja zhubjowaše. Ličba wobydlerstwa stupaše wot 486 w lěće 1875 přez 1192 w lěće 1890 na hižo 6093 w lěće 1910.

W lěće 1965 dósta z mjeztym nad 12.000 wobydlerjemi najwjetša wjes NDR měšćanske prawa.

Wobydlerstwo

Po Mukowej Statistice Łužiskich Serbow běše srjedź 1880tych lět wot cyłkownje 290 wobydlerjow hišće 220 serbskorěčnych (76 %).^[10] Rań běše tehdy – do zahajenja brunicoweje industrije w tutej kónčinje – hišće poměrnje mała holanska wjes při zapadnej kromje serbskorěčneho ruma.

Žórła

↑ Ludnosć w Braniborskej po gmejnach dnja 31. decembra 2023 na statistik-berlin-brandenburg.de
↑ Ernst Eichler: Slawische Ortsnamen zwischen Saale und Neiße (1993), Band 3 "N-S", 1. Auflage, ISBN 3-7420-0780-7
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Słownik městnych mjenow (hsb.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Wejsne mjenja Dolna Łužyca (delnjoserbsce)
↑ [1]
↑ [2]
↑ Nimsko-dolnoserbski słownik (delnjoserbsce)
↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. Akademie-Verlag, Berlin 1975.
↑ Arnošt Muka: Pućowanja po Serbach. Nakład Domowiny, Budyšin 1957, str. 63.
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski

Wotkazy

Commons: Rań – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Oficialne stronki (němsce)
Rań w datowej bance delnjoserbskich městnych mjenow na dolnoserbski.de (delnjoserbsce)

Města a gmejny we wokrjesu Hornje Błóta-Łužica

[Metadaty_wobydlerstwo_DE-BB-1] Ludnosć w Braniborskej po gmejnach dnja 31. decembra 2023 na statistik-berlin-brandenburg.de

[EESO1993-2] Ernst Eichler: Slawische Ortsnamen zwischen Saale und Neiße (1993), Band 3 "N-S", 1. Auflage, ISBN 3-7420-0780-7

[słownik-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Słownik městnych mjenow (hsb.)

[dł-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Wejsne mjenja Dolna Łužyca (delnjoserbsce)

[5] [1]

[6] [2]

[7] Nimsko-dolnoserbski słownik (delnjoserbsce)

[8] Ernst Eichler, Hans Walther: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. Akademie-Verlag, Berlin 1975.

[9] Arnošt Muka: Pućowanja po Serbach. Nakład Domowiny, Budyšin 1957, str. 63.

[10] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]