Michał Hórnik
Michał Hórnik (* 1. septembra 1833 we Worklecach; † 22. februara 1894 w Budyšinje) bě serbski duchowny a jedyn z najwažnišich spěchowarjow serbskeho pismowstwa 19. lětstotka.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Michał Hórnik wopytowaše gymnazij w Budyšinje. Po tym studowaše katolsku teologiju a słowjanski rěčespyt na Karlowej uniwersiće w Praze. Wón zasadźowaše so za lěpše zhromadne dźěło mjez Serbami, njedźiwajo toho hač su ewangelscy, katolscy, hornjo- abo delnjołužiscy. Tak załoži na přikład w lěće 1860 hromadźe z ewangelskim Smolerjom nowy časopis „Łužičan“ w analognym prawopisu. Dokelž bě Serb, je so z druhimi słowjanskimi ludami jara zwjazany čuł, předewšěm z pólskimi a čěskimi dźěłaćerjemi, kotřiž w Němskej bydlachu. Wón spytaše jich w boju přećiwo socialnym njerunosćam a wušparanjam podpěrać. 13. decembra 1862 załoži Hórnik Towarstwo Cyrila a Metoda, zo by serbske katolske pismowstwo spěchować móhł. Pod jeho wjednistwom twari so tež cyrkej Jězusoweje wutroby w Baćonju jako nowa serbska wosadna cyrkej.
Dźěła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wón bě załožer hišće dźensa wuchadźaceje katolskeje nowiny Katolski Posoł (1863), dołholětny redaktor Časopisa Maćicy Serbskeje (1868–94) a nimo toho tež wažny awtor 1881 załoženych ratarskich měsačnych nowinow Serbski Hospodar. Hromadźe z Křesćanom Bohuwěrom Pfulom a Handrijom Zejlerom wuda wón „Lausitzisch-wendisches Wörterbuch – Luziski serbski slownik“ (1866). W lěće 1884 publikowaše wón hromadźe z pólskim stawiznarjom Wilhelmom Bogusławskim „Stawizny Serbskeho naroda“. Pod sobupomocy Jurja Łusčanskeho je Hórnik Nowy zakoń do katolskeje (modernizowaneje) wersije hornjoserbšćiny přełožił (digitalizat). Přez jeho dźěła je při zjednotnjenju hornjoserbskeje spisowneje rěče sobu skutkował.
Posmjertna sława
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Worklečanscy wobydlerjo su sławnemu synej wjeski w lěće 1956 pomnik stajili a srjedźnu šulu, kaž tež dróhu po nim pomjenowali. W Budyskim wuchodnym předměsće a w Chrósćicach stej nimo toho dróze po nim pomjenowanej.
Monumentalny row Michała Hórnika nadeńdźe so na Budyskim Mikławšku.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- H. Imiš: Wopomnjeńska rěč. W: ČMS 1894, str. 70–72 (digitalizat jako pdf)
- Ernst Muka: Nekrolog XXXI. W: ČMS 1895, str. 145–157 (digitalizat jako pdf)
Wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Michał Hórnik – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Literatura wot Michała Hórnika w katalogu Statneje biblioteki w Berlinje (němsce)
- Serbski institut: Biografien zur sorbischen Volkskunde (Biografije k serbskej ludowědźe) na serbski-institut.de (němsce)
- Ležownostne mjena w Serbach [digitalizat], Budyšin 1865