Dobruša
| |||||
| gmejna: | Dobruša-Huska | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 (do Hnašec-Dobruše) | ||||
| wobydlerstwo: | 1.170 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 1,39 km² | ||||
| wysokosć: | 220–240 metrow n.m.hł. | ||||
51.13416666666714.313333333333220–240
| |||||
| póstowe čisło: | 02692 | ||||
| předwólba: | 03591 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Wuhlad na Dobrušu z Budyšinom w pozadku | |||||
wikidata: Dobruša (Q160688)
| |||||
Dobruša (němsce Doberschau) je wulka wjes z 1.170 wobydlerjemi[2] na juhu hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Wona słuša wot lěta 1999 ke gmejnje Dobruša-Huska a je jeje najwjetši gmejnski dźěl. Tu bydli wjace hač štwórćina gmejnskeho wobydlerstwa.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wjes leži mjez 220 a 240 m nad mórskej hładźinu w Hornjołužiskich honach wyše Sprjewje, kotraž tu wusku wudrjeńcu přeběži, a juhozapadnje Budyšina. Susodne wjeski su Přišecy na sewjerowuchodźe, Dźěžnikecy na juhu, Słónkecy na juhozapadźe a Hrubjelčicy na sewjerozapadźe. Přez Dobrušu wjedźe wokrjesna dróha K7253 z Hnašec do Budyšina.
Ležownostne mjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Hrodźišćo, Šwejdygraben (Schwedengräber), Zeleny puć, Chmjeleńca, Ćěłowy puć, Australija, Amerika.[3]
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]_Herrenhaus.jpg)
Prěnje historiske naspomnjenje jako knježe sydło Dobirus je z lěta 1221,[4] Dobrušanske hrodźišćo njedaloko wsy je pak starše. Ležownostne knjejstwo wukonješe přez lětstotki ryćerkubło we wsy. Kaž Hnašecy njesłušeše Dobruša do Hornjołužiskeho markhrabinstwa, ale bě jako prjedawše wobsydstwo Mišnjanskich biskopow hižo wot 1559 dźěl sakskeho kurwjerchowstwa.
Hač do 19. lětstotka běše Dobruša mała serbska wjeska, kotraž měješe w lěće 1834 runje 134 wobydlerjow. Přez industrializaciju a zasydlenje wulkich fabrikow w dolinje Sprjewje přiběraše ličba wobydlerjow wot 1860tych lět razantnje. 1871 bydlachu hižo 251 wobydlerjow w Dobruši, 1890 446 a 1910 samo 909. Z tym bě wobydlerstwo po jenož 75 lětach wósom króć wjetše. Zdobom zhubješe so serbšćina poněčim ze wšědneho dnja, dokelž bě wjetšina nowych wobydlerjow z němskorěčnych kónčin přićahnyła.
Hač do lěta 1994 bě Dobruša samostatna gmejna z wjesnymi dźělemi Přišecy (wot 1936) a Hrubjelčicy (1950).
Wobydlerstwo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 358 wobydlerjow, mjez nimi 260 Serbow (73 %).[5] Arnošt Černik zwěsći srjedź 1950tych lět serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 10 %.[6] Ewangelscy Dobrušenjo (1925: 92,1 %) přisłušeja Budyskej Michałskej wosadźe.
Kubłanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W lěće 1905 poswjećichu w Dobruši swójsku šulu. Do toho běchu šulerjo ze wsy do susodnych Hnašec chodźili.
Wosobiny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Marja Simonowa (1824–1877), serbska chorobna sotra; narodźena w Dobruši
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Dobruše-Huski
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Dobruše-Huski
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 15 (digitalizat).
- ↑ Dobruša w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 52. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [1726 wobydlerjow, z nich 96 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 45 z pasiwnymi, 31 serbskich dźěći a młodostnych, 1554 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Dobruša – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajowBěłe Noslicy | Brězynka | Cokow | Ćěchorjecy | Demjany | Dobruša | Drječin | Družkecy | Hnašecy | Holca | Hrubjelčicy | Hunćericy | Huska | Kočica | Kosarnja | Nowa Wjes | Nowe Demjany | Nowe Družkecy | Přišecy | Słónkecy | Warnoćicy