3. měrca

februar - měrc - apryl
pó	wu	sr	št	pj	so	nj
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	31

protyčne łopjeno za 2024

3. měrca abo 3. nalětnika je 62. dźeń gregorianiskeje protyki (63. w přestupnych lětach), potajkim wostawaja 303 dny hač do kónca lěta.

Podawki

1845: Po wuhnawanju luda Seminolow bu Florida jako 27. stat do Zjednoćenych statow přiwzaty.
1861: Car Aleksander II. oficielnje wotstroni roboćanstwo w Ruskej.
1871: W Němskim kejžorstwje wotměja so prěnje wólby do reichstaga. Jenož 20 % wobydlerjow maja wólbne prawo.
1878: Sanstefanske měrowe zrěčenje skónči Rusko-Turkowsku wójnu a Balkansku krizu. Bołharska bu prěni raz po 500 lětach znowa njewotwisna.
1878: Po swojej wólbje 20. februara bu Leo XIII. w Sikstinskej kapale jako bamž intronizowany.
1918: Brest-Litowski měr skónči w prěnjej swětowej wójnje wojowanje na wuchodnej fronće.
1931: Ameriski kongres čini The Star-Spangled Banner k narodnej hymnje Zjednoćenych statow Ameriki.
1933: Někotre dny po wohnju němskeho reichstaga bu komunistiski nawjedowar Ernst Thälmann zajaty.
1961: Hassan II. bu naslědnik Mohameda V. jako marokkoski kral.

1992: Kirgiziska dóstanje nowu chorhoj.
2002: Wobydlerstwo Šwicarskeje so we wothłosowanju za přistup do Zjednoćenych narodow rozsudźa.

Narodniny

Do 19. lětstotka

1416: Zigizmund wot Sakskeje – Würzburgski biskop
1455: Ascanio Sforza – Egerski arcybiskop
1500: Reginald Pole – Canterburyski arcybiskop
1577: Nicolas Trigault – čłon Societas Jesu a francoski misionar
1589: Gisbert Voetius – reformowany teolog
1638: Michael Walther der Jüngere – němski matematikar a lutherski teolog
1650: Johann Daniel Arcularius – němski logikar a lutherski teolog
1667: Jakob Heinrich Graf von Flemming – kralowsko-pólski a kurwjerchuwsko-sakski generalny pólny maršal, statnik
1674: Friedrich Carl von Schönborn – Würzburgski a Bambergski wjerchbiskop; mócnarstwowy wicekancler
1700: Charles Joseph Natoire – francoski moler
1709: Andreas Sigismund Marggraf – němski chemikar
1749: Françoise Eléonore Dejean de Manville, comtesse de Sabran – salonowa dama
1751: Pierre Prévost – francosko-šwicarski filozof a fyzikar
1756: William Godwin – britiski spisowaćel
1758: Carl-Gottlob Cramer – němski spisowaćel
1788: William Carroll – US-ameriski politikar
1793: Charles Sealsfield – morawski spisowaćel
1795: Gustav Harkort – předewzaćel, bankownik a pioněr železnicy w Lipsku
1797: Gotthilf Heinrich Ludwig Hagen – němski inženjer

19. lětstotk

1804: Johann Philipp Abresch – němski demokrat
1805: Jonas Furrer – šwicarski politikar, prěni zwjazkowy prezident Šwicarskeje
1806: Emil Adolf Roßmäßler – němski přirodospytnik a ludowy spisowaćel
1806: Karl Theodor Albert Liebner – němski lutherski teolog, filolog a stawiznar
1807: Kazimierz Władysław Wójcicki – pólski spisowaćel
1811: Hugo von Ritgen – němski architekt
1812: Ernst Friedrich Apelt – filozofiski spisowaćel

1816: Jan Arnošt Smoler – serbski filolog, spisowaćel a nakładnik
1822: Bernhard Hammer – šwicarski politikar
1823: Gyula Andrássy – rakusko-wuherski politikar
1824: Adalbert von Dobschütz – pruski połkownik
1829: Carl von Siemens – němski industrialnik
1837: Jacques Charles René Duchesne – francoski general
1838: George William Hill – US-ameriski astronom a matematikar
1841: John Murray – britiski oceanograf
1842: James Sully – britiski psycholog
1845: Georg Cantor – němski matematikar
1847: Alexander Graham Bell – britiski rěčenski terapeut, wunamakar a wulkopředewzaćel
1848: Gustav Adolf Fischer – němski afrikanist
1849: Leonhard Tietz – němski wobchodnik
1851: Alexandros Papadiamantis – grjekski spisowaćel
1852: Friedrich Hahn – němski geograf
1855: Ludwig Döderlein – němski coolog
1855: Alois Mayer – němski rězbar
1856: Gustav Davis – awstriski žurnalist a nakładnik
1857: Alfred Bruneau – francoski komponist a kritikar hudźby
1858: Heinrich Brockhaus – němski wuměłstwowy stawiznar
1863: Arthur Machen – waliziski spisowaćel
1867: Gustav Strube – US-ameriski komponist
1868: Émile Chartier – francoski filozof, spisowaćel a žurnalist
1869: Friedrich Bothe – němski wučer a stawiznar
1869: Henry Wood – britiski dirigent
1870: August Merges – němski politikar a rewolucionar
1870: Géza Maróczy – madźarski šachownik
1871: Joseph Schatz – awstriski germanist a narěčny slědźer
1874: Karl Scharfenberg – němski inženjer železnicy
1878: Leopold Jessner – němski režiser dźiwadła a filma
1880: Lew Wladimirowič Ščerba – rusko-sowjetski slawist, rěčespytnik
1882: Elisabeth Abegg – němska spjećowarka
1883: Cyril Lodowic Burt – britiski psycholog
1886: Ezequiel Fernández Jaén – 18. statny prezident Panamy
1889: Carl Vincent Krogmann – Hamburgski měšćanosta

1890: Norman Bethune – kanadiski lěkar a internacionalist
1891: Arthur Drewry – britiski kopanski funkcionar, prezident FIFA
1895: Matthew Ridgway – US-ameriski general
1895: Ragnar Anton Kittil Frisch – norwegski narodny ekonom
1898: Emil Artin – awstriski matematikar
1898: Aenne Biermann – němska fotografowka
1898: Humberto Viscarra Monje – boliwiski komponist
1899: Albert Krebs – gauleiter Hamburga
1899: Juri Olescha – ruski spisowaćel
1900: Fritz Rotter – awstriski awtor a komponist

20. lětstotk

1901–1950

1901: Otto Müller – němski nakładnik
1903: Rabbe Arnfinn Enckell – finski spisowaćel, basnik a moler
1904: El Duque del Morteruelo – španiski basnik
1904: Werner Storz – němski lochkoathlet, dobyćer olympiskeje medalje
1905: Marie Glory – francoska dźiwadźelnica
1906: Barney Bigard – US-ameriski jazzowy klarinetist
1907: Canada Lee – US-ameriski pjasćowar, dźiwadźelnik a wojowar za wobydlerske prawa
1909: Otto Dippelhofer – němski general
1911: Jean Harlow – US-ameriska dźiwadźelnica

1912: Klaus Gysi – němski politikar a minister NDR
1912: Lauro Amadò – šwicarski kopar
1914: Asger Jorn – danski wuměłc
1915: Manning Clark – awstralski stawiznar
1915: Herbert Tiede – němski dźiwadźelnik
1916: Paul Halmos – US-ameriski matematikar
1916: Hans Samelson – US-ameriski matematikar
1916: Benno Sterzenbach – němski dźiwadźelnik
1917: Will Eisner – US-ameriski comicowy rysowar
1918: Arthur Kornberg – US-ameriski biochemikar
1918: Fritz Thiedemann – němski skakanski jěchar, ratar a předewzaćel
1919: Loki Schmidt – němska awtorka a wučerka
1920: James Doohan – US-ameriski dźiwadźelnik
1920: Tony Gaze – awstralski lětar a awtowy wubědźowar
1920: Julius Boros – madźarsko-US-ameriski golfownik
1921: Diana Barrymore – US-ameriska dźiwadźelnica
1921: Harry Kalenberg – awstriski dźiwadźelnik
1921: Paul Guimard – francoski spisowaćel
1922: Alexandru Vona – rumunski spisowaćel a architekt
1922: Kazimierz Serocki – pólski komponist
1922: Nándor Hidegkuti – madźarski kopar
1923: Barney Martin – US-ameriski dźiwadźelnik
1924: Johnson Aguiyi-Ironsi – nigeriski statny prezident
1924: Lys Assia – šwicarska spěwarka a dźiwadźelnica
1924: Erhard Ueckermann – němski hóntwjerski a lěsniski wědomostnik
1926: Heinz Knobloch – němski spisowaćel
1926: James Merrill – US-ameriski spisowaćel
1927: Pierre Aubert – šwicarski politikar
1928: Gudrun Pausewang – němska spisowaćelka
1928: Pierre Michelot – francoski jazzowy hudźbnik
1930: Heiner Geißler – němski politikar

1930: Ion Iliescu – rumunski politikar
1932: Franz von Kutschera – němski filozof
1933: Gerhard Mayer-Vorfelder – němski sportowy funkcionar, prezident DFB
1933: Doc Watson – US-ameriski gitarist a spěwar
1934: Jacek Kuroń – pólski wojowar za wobydlerske prawa, publicist, stawiznar a politikar
1934: Jimmy Garrison – US-ameriski jazzowy basist
1935: Hartmut Bossel – němski wobswětowy slědźer
1935: Malcolm Anderson – awstralski tenist
1935: Michael Walzer – US-ameriski intelektualc a socialny filozof
1935: Šelju Šelew – bołharski statny prezident
1937: Bobby Driscoll – US-ameriski dźiwadźelnik
1937: Alfred Janson – norwegski komponist, pianist a akordeonist
1938: Bruno Bozzetto – italski rysowar trykowych filmow
1939: Ariane Mnouchkine – francoska dźiwadźelnica
1940: Horst Schmidbauer – němski politikar, čłon Zwjazkoweho sejma
1941: Jutta Hoffmann – němska jěwišćowa a filmowa dźiwadźelnica
1941: John Curtis Thomas – US-ameriski lochkoatlet
1943: Ivo Vajgl – słowjenski wonkowny minister
1945: Gordon Thomson – kanadiski dźiwadźelnik
1946: Manfred Flügge – němski spisowaćel
1946: Dunja Rajter – chorwatska spěwarka a dźiwadźelnica
1947: Jennifer Warnes – US-ameriska spěwarka
1947: Takeo Ischi – japanski spěwar a jodlowar
1948: Snowy White – britiski bluesowy gitarist
1949: Roberta Alexander – US-ameriska sopranistka
1950: Karl Goldammer – awstriski moler

1951–2000

1951: Lindsay Cooper – britiska fagottistka, saksofonistka a komponistka
1952: Günter Assenmacher – němski duchowny, oficial Kolinskeho arcybiskopstwa
1952: Wolfgang Kubicki – němski politikar
1953: Dagmar Freitag – němska politikarka, čłonka Zwjazkoweho sejma
1953: Hans-Gerd Jauch – němski prawiznik a insolwencny zarjadnik
1953: Jan Simonsen – norwegski politikar
1953: Josef Winkler – awstriski spisowaćel
1953: Zico – brazilski kopar a trenar
1954: Dieter Drabiniok – němski politikar
1954: Ona Zee – US-ameriska předstajerka, producentka a režiserka pornofilmow
1954: Rüdiger Barton – němski rockowy hudźbnik, producent a studijowy hudźbnik
1954: Leoš Šatava – čěski etnologa, přećel Serbow
1956: Adriana Barraza – mexiska dźiwadźelnica
1956: Zbigniew Boniek – pólski kopar
1957: Chris Lewis – nowoseelandski tenist
1957: Atli Eðvaldsson – islandski kopar a trenar
1958: Marc Silvestri – US-ameriski comicowy rysowar a nakładnik
1958: Miranda Richardson – britiska dźiwadźelnica
1959: Wilfried Klenk – němski politikar
1960: Andreas Thiel – němski mjetar
1960: Chachamaru – japanski hudźbnik
1962: Jackie Joyner-Kersee – US-ameriska lochkoatletka
1964: Laura Harring – US-ameriska dźiwadźelnica
1965: Dragan Stojković – serbiski kopar
1965: Guylaine St-Onge – kanadiska dźiwadźelnica
1965: Boris Steinberg – němski šansonowy spěwar
1966: Detlef Altenbeck – němski režiser
1966: Tone Loc – US-ameriski hiphop-hudźbnik
1966: Michail Mišustin – ruski zastojnik, ministerski prezident
1967: Aleksander Wladimirowić Wolkow – ruski tenist
1968: Brian Leetch – US-ameriski lodohokejist
1968: Jörg Stiel – šwicarski kopar
1968: Scott Radinsky – US-ameriski spěwar a footballowy hrajer
1970: John Carter Cash – US-ameriski country-spěwar a hudźbny producent
1971: Lothar Leder – němski triatlet
1972: Kola Boof – US-ameriska spisowaćelka a feministka
1973: Xavier Bettel – luxemburgski politikar, ministerski prezident
1974: David Faustino – US-ameriski dźiwadźelnik a spěwar
1974: DJ Noise – šwicarski DJ a producent
1974: Tomáš Kraus – čěški sněhakowar
1974: Josef Strobl – awstriski sněhakowar
1975: Jan Budar – serbski medijowy inženjer, předsyda załožboweje rady
1975: Johanna Wokalek – němska dźiwadźelnica
1976: Natalia Kukulska – pólska pop-spěwarka

1977: Ronan Keating – irski hudźbnik
1977: Stephane Robidas – kanadiski lodohokejist
1978: Britta Carlson – němska koparka
1978: Leonora Jakupi – juhosłowjanska (kosowska) pop-spěwarka
1979: Anton Weste – němski romanowy a hrajny awtor
1980: Ryan Day – waliziski snookerist
1980: Christoph Semmler – němski kopar
1981: Oliver Rudin – šwicarski dirigent, spěwar a komponist
1981: Lil’ Flip – US-ameriski rapper
1981: Arash Miresmaeili – iraniski judoka
1981: László Nagy – madźarski mjetar
1982: Alejandro César Alonso – argentinski kopar
1982: Jessica Biel – US-ameriska dźiwadźelnica
1983: Sarah Poewe – južnoafrisko-němska płuwarka
1984: Petra Lammert – němska lochkoatletka
1985: Karolin Thomas – němska koparka
1985: Mariel Zagunis – US-ameriska tesakowarka
1986: Stacie Orrico – US-ameriska pop-spěwarka
1989: Philipp Bargfrede – němski kopar
1990: Christoph Kobleder – awstriski kopar

Wumrěće

Do 19. lětstotka

115: Aleksander I. – romski biskop
1033: Kunigunde z Luksemburga – mandźelska kejžora Hendricha II.
1193: Zaladin – knježićel Ayyubidow
1223: Vinzenz Kadlubek – krakowski biskop
1452: Friedrich IV. Truchsess von Emmerberg – arcybiskop Salzburga

1554: Jan Bjedrich I. – kurwjerch a wojwoda Sakskeje
1604: Fausto Sozzini – unitariski teolog
1605: Klemens VIII. – Ippolito Aldobrandini, bamž wot 1592 do 1605
1616: Matthias de L’Obel – botanikar a wosobinski lěkar Jamesa I. z Jendźelskeje
1621: Rudolf Goclenius d. J. – lěkar a profesor za fyziku
1706: Johann Pachelbel – němski organist a komponist
1707: Aurangzeb – wulkomogul Indiskeje (1658–1707)
1714: Hans Carl von Carlowitz – němski lěsniski wědomostnik
1732: Francis Atterbury – jendźelski biskop Rochestera
1768: Nicola Antonio Porpora – italski komponist a wučer spěwanja
1785: Balthasar Ferdinand Moll – awstriski rězbar
1793: Friedrich August von Anhalt-Zerbst – němski krajnowjerch
1797: Yves Joseph de Kerguelen de Trémarec – francoski namórnik a wuslědźer

19. lětstotk

1804: Giovanni Domenico Tiepolo – italski barokny moler
1806: Heinrich Christian Boie – němski spisowaćel a wudawaćel
1808: Johann Christian Fabricius – němski coolog a hospodarski wědomostnik
1808: Anton von Maron – awstriski portretowy moler
1822: Franz Anton von Zauner – awstriski rězbar
1824: Giovanni Battista Viotti – italski husler a komponist
1836: Cayetano Carreño – venezueliski komponist
1838: John Stevens – US-ameriski wunamakar a inženjer
1848: Heinrich Olivier – němski moler
1850: Oliver Cowdery – sobuzałožer mormonskeho hibanja
1851: Alexander Alexandrowitsch Aljabjew – ruski komponist
1855: Robert Mills – US-ameriski architekt a kartograf
1859: Johann Günther Friedrich Cannabich – němski geograf, duchowny a pedagog
1862: Andreas Gottlob Rudelbach – teolog
1871: Michael Thonet – němski blidarski mišter a industrialnik
1875: Adolf Reubke – němski pišćeletwarc
1879: William Kingdon Clifford – britiski filozof a matematikar
1882: Ludwig Kalisch – němski spisowaćel
1886: Alfred Assolant – francoski spisowaćel
1890: Adalbert von Bredow – pruski generalny leutnant
1890: Innozenz von Berzo – zbóžnik romsko-katolskeje cyrkwje
1895: Geoffrey Thomas Phipps Hornby – britiski admiral
1895: Heinrich Gradl – sudetoněmski stawiznar
1900: Franz Heinrich Reusch – katolski teolog a starokatolski cyrkwinski stawiznar
1900: Ludwig Purtscheller – awstriski krosnowar a wučer

20. lětstotk

1902: Isaäc Dignus Fransen van de Putte – nižozemski statnik

1903: František Ladislav Rieger – čěški publicist a politikar
1910: Hendrich Jordan – serbski wučer, spisowaćel a narodny prócowar
1920: Theodor Philipsen – danski moler
1921: Petrus Josephus Hubertus Cuypers – nižozemski architekt
1927: Michail Petrowitsch Arzybaschew – ruski spisowaćel
1928: Jan Toorop – nižozemski moler symbolizma
1931: Otto Reutter – němski komikar
1932: Eugen d’Albert – němski komponist a pianist
1932: Joseph M. Brown – US-ameriski politikar
1934: Wolfgang Pauly – němsko-rumunski šachowy komponist
1936: Theodor Albin Findeisen – němski kontrabasist a pedagog
1947: Oscar Tabárez – uruguayski kopar a trenar
1950: Eugen Klöpfer – němski dźiwadźelnik
1953: James J. Jeffries – US-ameriski pjasćowar a swětowy mišter ćežkeje wahi
1958: Theodor Kramer – awstriski lyrikar
1958: Wilhelm Zaisser – minister za statnu bjezstrašnosć NDR
1959: Lou Costello – US-ameriski dźiwadźelnik, producent a komikar
1959: Paul Nicolas – francoski kopar
1961: Paul Wittgenstein – awstriski pianist
1966: Alfonso Kardinal Castaldo – italski duchowny, arcybiskop Neapla
1966: William Frawley – US-ameriski dźiwadźelnik
1967: Heinrich Wilper – němski politikar, čłon Zwjazkoweho sejma
1969: Fred Alexander – US-ameriski tenist
1970: Wilhelm Corsten – stawiznar a tachantski knjez w Kölnje
1973: Nikolai Nikitin – ruski architekt
1974: Carl Jacob Burckhardt – šwicarski diplomat, esejist a stawiznar
1974: Ludwig Grote – němski wuměłstwowy stawiznar
1975: Karl Fabel – němski šachowy komponist
1975: Otto Winzer – wonkowny minister NDR
1975: Therese Giehse – němska dźiwadźelnica
1978: Otto Steinert – němski fotograf
1979: Molla Mustafa Barzani – nawjedowar Kurdiskeje Demokratiskeje Strony
1979: Wolf-Dietrich Wittels – awstriski dermatolog
1980: Forrest C. Donnell – US-ameriski politikar
1981: Enid Bagnold – britiska spisowaćelka a dramatikarka
1982: Georges Perec – francoski spisowaćel
1982: Sepp Bradl – awstriski sněhakowarski skakar a skakanski trenar
1983: Arthur Koestler – britiski spisowaćel
1983: Hergé – belgiski comicowy awtor a rysowar
1984: Roy Hall – US-ameriski pianist, country- a rockabilly-hudźbnik
1984: Heinrich Kirchner – němski rězbar
1985: Kyril Bonfiglioli – jendźelski wuměłstwowy wikowar a spisowaćel
1987: Danny Kaye – US-ameriski dźiwadźelnik, komikar a spěwar
1988: Sewall Wright – US-ameriski biolog a genetikar
1990: Bruce Low – nižozemski šlagrowy a gospelowy spěwar
1991: William Penney – britiski fyzikar
1992: Lella Lombardi – italska wubědźowarka
1992: Dante Maggio – italski dźiwadźelnik
1992: Eux Stocké – němski předewzaćel
1993: Albert Sabin – lěkar, wirolog, wuwiwar póžěranskeho šćěpjenja přećiwo dźěćacej mortwice
1994: Roman Haubenstock-Ramati – komponist
1996: John Joseph Kardinal Krol – US-ameriski duchowny, arcybiskop Philadelphije
1996: Marguerite Duras – francoska spisowaćelka a režiserka
1996: Walter Kaaden – němski inženjer
1996: Léo Malet – francoski spisowaćel krimijow
1999: Gerhard Herzberg – němsko-kanadiski chemikar a fyzikar
2000: Toni Ortelli – italski alpinist, dirigent a komponist
2000: Sandra Schmirler – kanadiska curlingowa hrajerka, olympiska dobyćerka
2000: Otto Grünmandl – awstriski kabaretist a spisowaćel

21. lětstotk

2003: Goffredo Petrassi – italski komponist
2003: Horst Buchholz – němski dźiwadźelnik
2003: Peter Smithson – britiski architekt
2004: Max Caflisch – šwicarski typograf, tworićel knihow a znajer pismow
2005: George Atkinson – US-ameriski stuntman a wobchodnik
2005: Martin Denny – US-ameriski jazzowy pianist

2005: Rinus Michels – nižozemski koparski trenar
2005: Guylaine St-Onge – kanadiska dźiwadźelnica
2007: Herbert Asmodi – němski spisowaćel a dramatikar, awtor wjertnych knihow
2008: Giuseppe Di Stefano – italski operowy spěwar
2008: Annemarie Renger – němska politikarka
2009: Sydney Chaplin – US-ameriski dźiwadźelnik
2009: Johanna König – němska dźiwadźelnica
2009: Sebastian Faißt – němski mjetar
2010: Keith Alexander – jendźelski kopar
2010: Ursula Böttcher – němska dompterka
2010: Albert Falke – němski politikar
2010: Michael Foot – britiski politikar

Swjate dny

katolski: Kunigundy
ewangelski: Jana Bjedricha
Bołharska: Dźeń njewotwisnosće

Wotkaz

Commons: 3. měrca – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow