Mikławš Bjedrich-Radlubin
Mikławš Bjedrich-Radlubin (němsce Nikolaus Bedrich, pseudonym Pěskowski; * 29. septembra 1859 w Smjerdźacej, † 3. julija 1930 we Worklecach) bě serbski katolski farar, humoristiski spisowaćel a wuznamny stilist.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Narodźi so jako syn šewca-chěžkarja a młódši bratr Michała Bjedricha w Smjerdźacej a wopyta Tachantsku šulu w Budyšinje. Wot 1873 do 1883 bě z chowancom Serbskeho seminara w Praze, hdźež chodźeše wot 1873–79 na němskorěčny Małostronski gymnazij. Wot 1880 do 1883 studowaše w čěskej stolicy katolsku teologiju.
Po nawróće do Łužicy nastupi kapłanske městno w Ralbicach, kotrež hač do lěta 1889 wukonja. Po krótkim intermecu w Njebjelčicach skutkowaše wot 1890 do 1908 jako farar w Ralbicach. W lěće 1908 dźe w starobje wot jenož 49 lět na dočasny wuměnk a přebywa přichodne lěta w sanatoriju Weißensee pola Berlina. 1920 so do Worklec přesydli.
Tworjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Swoje prěnje basnje a nastawki, ludowe bajki a humoreski podawaše do Kwětkow Praskeje Serbowki. Pozdźišo wozjewješe we wšěch wažnych serbskich nowinach a časopisach, tak w Lipje Serbskej, Łužicy, Łužiskim Serbje, Serbskich Nowinach, Katolskim Posole a Krajanje. Za čas přebywanja w sanatoriju dopisa anonymnje. Mjez něhdźe 150 wjetšimi a mjeńšimi prozowymi dźěłami su humoristiske powědančka, powěsće po ludowych motiwach a legendy ze žiwjenja swjatych. Druhdy złožuje so Bjedrich-Radlubin na motiwy Petera Roseggera, Selmy Lagerlöfoweje a druhich, zwjetša pak su jeho dźěła originalne.
Předmjet powědančkow je hłownje wjesne, druhdy tež małoměšćanske žiwjenje, tak zo hodźi so zarjadować jako ludowy powědar. Tež rěč je ludowa, wobohaćena přez mišterske wužiwanje stilistiskich srědkow serbšćiny a nałožowanje synonymow, prajidmow a přisłowow.
Mikławš Bjedrich-Radlubin bě wot 1882 ze sobustawom Maćicy Serbskeje. W ródnej Smjerdźacej je so dróha po Radlubinje pomjenowała.
Spisy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Róžowa zahroda. Stawizny ze žiwjenja swjatych dźěći. Budyšin 1889.
- Stara jabłučina a druhe powědančka. Budyšin 1914.
- Plista. Ducy z kowarnje. Budyšin 1914.
- Legendy a druhe powědančka. Budyšin 1914.
- Betlehemske dźěćatko a druhe legendy. Budyšin 1916.
- Knjeza fararjowa plista. Rozkałany slub. Budyšin 1918.
- Radlubin powěda. Budyšin 1959.
- Zjebani kwasarjo. Budyšin 1970.
Žórło
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Franc Šěn: Bjedrich-Radlubin, Mikławš. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 54sl.