Wjacław Warichius

Wopomnjenska tafla při Hodźijskej cyrkwi

Wjacław Warichius (tež Wenceslaus Warichius, Wawrich abo Worjech; * 1564 w Hrodźišću pola Wósporka, † 5. septembra 1618 w Hodźiju) bě serbski farar, pedagog a pioněr spisowneje hornjoserbšćiny.

Narodźi so jako syn Hrodźišćanskeho knježeho zarjadnika (šosarja) Michała Worjecha a wopytowaše wot 1576 do 1584 Budysku radnu šulu. Wot 1584 do 1586 studowaše we Wittenbergu ewangelsku teologiju. Po nawróće do Łužicy skutkowaše 1587–89 jako diakon a wot 1589 hač do swojeje smjerće w lěće 1618 jako farar w Hodźijskej wosadźe.

Hodźij bě tehdy administratiwne a cyrkwinske srjedźišćo Serbskeho wobkruha Mišnjanskeho hamta Stołpin a jeho farar bě jako zastupjer Biskopičanskeho superintendenta zamołwity za serbske naležnosće. Do nadawkow Warichiusa słušeše mjez druhim tež nawodnistwo Hodźijskeje łaćonskeje šule, kotraž měješe serbske dźěći přihotować za pozdźiši studij na jednej ze sakskich wjerchowskich šulow. Za čas Warichiusa docpě Hodźijski šulski wustaw najwyši rozkćěw.

W lěće 1595 přełoži a wuda Lutherowy Mały katechizm w serbskej rěči z němskim paralelnym tekstom, při čimž jedna so wo scyła najstarši znaty ćišć w hornjoserbskej rěči a zdobom prěnju serbsku agendu za spožčenje sakramentow, słyšenje spowědźe a katechizmowe pruwowanje. W zawodźe poda směrnicy za serbske pisanje a čitanje. Jedyn z třoch znatych eksemplarow tutoho čisća nadeńdźe so wot apryla 2019 zaso w Serbskej centralnej bibliotece w Budyšinje.

Warichius měješe dohromady jednaće dźěći, z toho sydom synow a štyri dźowki. Druhi syn Wjacław (1595–1633) běše runje tak z fararjom w Hodźiju.

Žórło

• Ludmila Mětškowa: Warichius, Wjacław. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 593

Literatura

• Der oberwendische (obersorbische) Katechismus des Warichius. Tekst ze zawodom a gramatiskim wobdźěłanjom wot Karla Heinricha Meyera, Leipzig 1923.
• Hinc Šewc: Die ältesten Drucke des Obersorbischen. Wencelaus Warichius und Gregorius Martini. LND, Budyšin 2001.

Wotkazaj

• Digitalizat Warichiusoweho Małeho katechizma na stronach SLUB
• Jens Bulisch: Wenceslaus Warichius w Sakskej bibliografiji (serbsce a němsce)