Wilamowšćina

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Wymysiöeryś
Wilamowšćina
kraje Pólska
rěčnicy 70
znamjenja a klasifikacija
klasifikacija indoeuropske rěče
družina pisma łaćonski alfabet
rěčne kody
ISO 639-1:

-

ISO 639-2: (B) gem (T)
ISO 639-3 (SIL):

wym

Přikład
Wótće naš
Ynzer Foter, dü byst ym hymuł
Daj noma zuł zajn gywajt;
Daj Kyngrajch zuł dö kuma;
Daj wyła zuł zajn ym hymuł an uf der aot;
dos ynzer gywynłichys brut gao yns haojt;
an fercaj yns ynzer siułda,
wi wir aoj fercajn y ynzyn siułdigia;

ny łat yns cyn zynda;
Zunder kaonst yns reta fum nistgüta.
[Do Dajs ej z Kyngrajch an dy maocht, ans łaowa uf inda.]
Amen

Wobdźěłać
p  d  w

Wilamowšćina - je germanska rěč, kotraž so w měsće Wilamowice blisko města Bielsko-Biała rěči. Ale so jenož wot něhdźe 70 maćernorěčnikow rěči, tak zo je wohrožena rěč.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Originalnje, wilamowšćina so zda pochadźeć wot srjedźnowysokoněmskeje rěče XII. lětstotka, z wulkim wliwom delnjoněmčiny, nižozemšćiny, frizišćiny, pólšćiny a anglosakskeje rěče. Mysla so zo wobydlerjo Wilamowic su potomnicy němskich, nižozemskich a šotiskich sydlerjow, kotřiž su přišli do Pólskeje za čas XIII. lětstotka. Na kóždy pad, wobydlerjo Wilamowic přeco negowachu někajku zwjazk z Němsku a woni přeco insiste asertis zo woni maja nižozemski pochad.

Wilamowšćina bě wobchadna rěč Wilamowic do 1939–1945. Po Druhej swětowej wójnje, městni komunisća zakazowachu wužiwanje tutu rěč. Hačrunjež zakaz so skónči po lěta 1956, wilamowšćina bu poněčim narunana přez pólšćinu, hłownje mjez młodostnymi.

Po namjeće wot Tymoteusz Król, dekkvarjarulo w tutym času, Biblioteka kongresa přida wilamowšćinu k registrej rěčow 18. julija 2007. Rěč bu tež registrěrowana při Mjezynarodna Organizacija za Normowanje, kotraž daše jej ISO-wy kod wym.[1]

Wilamowšćina je rěč, kotraž basnik Florian Biesik wužiwaše zo by swoje basnje za čas XIX. lětstotka pisał.

Wilamowski alfabet[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

a ao b c ć d e f g h i j k ł l m n ń o ö p q r s ś t u ü v w y z ź ż
A AO B C Ć D E F G H I J K Ł L M N Ń O Ö P Q R S Ś T U Ü V W Y Z Ź Ż

Słownik[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

To je małki słownik wilamowskich słowow z němskim, nižozemskim a jendźelskim přełožkom. Wilamowsce pismik ł klinči kaž němski w a pismik w klinči kaž v w čěšćinje:

Wilamowsce Němsce Nižozemsce Jendźelsce Serbsce
ałan allein alleen alone sam, sama, same
ana, an und en and a
bryk Brücke brug bridge móst
duł dumm dom stupid (přir. jendź. dull) hłupak
fulgia hören horen to hear (ale přir. niž. volgen a něm. folgen "sćěhować, slědować", kotrež woznamjenjeja tež "rozumić, słuchać", a jendź. "follow?" = "ty rozumješ?") słuchać
ganc ganz gans entirely cyły
gyrycht Gericht gerecht court (přir. něm. Recht "prawo" a jendź. right) tribunal
dyr hymuł Himmel hemel heaven njebjo
łiwa Liebe liefde love lubosć
a mikieła ein bisschen een beetje a bit (přir. ags. micel a jendź. much) tróšku
müter Mutter moeder mother mać
mytuł Mitte middel middle center, srjedźišćo
nimanda niemand niemand no one (přir. ang. no man) nichtó
ny nein nee no
ödum Atem adem breath (přir. ags. ǽðm, archaisku něm. Odem, zapadnocentralnu něm. Öödem) dych
olifant Elefant olifant elephant słon
öwyt Abend avond evening wječor
śrajwa schreiben schrijven to write (přir. jendź. shrive, abo pozdźišu požčonku scribe) pisać
syster Schwester zuster sister sotra
śtaen Stein steen stone kamjeń
trynkia trinken drinken to drink pić
obrozła Bild beeld picture (přir. pól. obraz) wobraz
wełt Welt wereld world swět
wynter Winter winter winter zyma
zyłwer Silber zilver silver slěbro
zyjwa sieben zeven seven sydom
sgiöekumt wilkommen welkom welcome witany

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=wym SIL.org

Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]




Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije