Wšědna jaseń
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior) | |||||||||||||||||||||||||||||
| systematika | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Domena | Eukaryoty | ||||||||||||||||||||||||||||
| Swět | Rostlinstwo | ||||||||||||||||||||||||||||
| Asteridy Euasteridy I | |||||||||||||||||||||||||||||
| rjad: | (Lamiales) | ||||||||||||||||||||||||||||
| swójba: | Wolijowcowe rostliny (Oleaceae) | ||||||||||||||||||||||||||||
| ród: | Jaseń[1][2] (Fraxinus) | ||||||||||||||||||||||||||||
| družina: | Wšědna jaseń | ||||||||||||||||||||||||||||
| wědomostne mjeno | |||||||||||||||||||||||||||||
| Fraxinus excelsior | |||||||||||||||||||||||||||||
| L. | |||||||||||||||||||||||||||||
| Škitny status | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
.gif){kind=small}
Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior) je štom ze swójby wolijowcow (Oleaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wšědna jaseń je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 10 hač do 40 m.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Jeje zymske pupki su načorń pjelsćate.
Łopjena su přećiwostejne, njeporowje pjerite z 9 hač 15 zubatymi łopješkami.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot apryla hač do meje. W pakićach stejace mnoholičbne kćenja so před łopjenami jewja. Kćenja nimaja kćenjowy přikrywny kelušk.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wisace płody dołhosć wot 5 cm docpěwaja a jednobóčne křidła njesu.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w niwowych, wudrjeńcowych a měšanych lěsach, na rěčkach, rěkach, skałach a kamjentnych zwisach, na čerstwych abo włóžnych pódach, ale tež na sušišich stejnišćach.
Wobraza
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]-
-
-
Fraxinus excelsior - Museum specimen
Mytologija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po germanskej mytologiji wulka jaseń, swětowa jaseń "Yggdrasil" wot zemje hač do njebjeskeho wjelba.
Podobna družina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Kćenjowa jaseń (Fraxinus ornus) njese wonjace, napadnjace, běłojte, pjerite kćenjowe promješka. Jeje łopjena wobsteja ze 7-9 łopješkow. Wona rosće w južnej Europje dźiwja a při nas w parkach.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 175.
- ↑ W internetowym słowniku: Esche
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 444 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 430 (němsce)
- Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat).
- Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927 (digitalizat).
- Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1981 (online).
 |
Tutón zapisk wo botanice je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. Za to stłóč horjeka na Wobdźěłać.
Jeli maja w druhej rěči hižo wobšěrniši zapisk wo samsnej temje, móžeš tutón tež přełožić. |
Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |