Kćenjowa jaseń
| |
| Kćenjowa jaseń (Fraxinus ornus) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Lamiales) |
| swójba: | Wolijowcowe rostliny (Oleaceae) |
| ród: | Jaseń[1][2] (Fraxinus) |
| družina: | Kćenjowa |
| wědomostne mjeno | |
| Fraxinus ornus | |
| L. | |
Kćenjowa jaseń (Fraxinus ornus) je štom ze swójby wolijowcow (Oleaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćenjowa jaseń je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 10 hač do 15 m.
Króna je kulojta. Zdónk je krótki, při čimž skora je hładka a šěra.
Młode hałuzy su wopłonjene abo žłobikowane, małko zhibujomne, oliwozelene hač šěre.
Zymske pupki su w směrje kónčkow sylnje spěchowane, při čimž kónčny pupk zwjetša je wjetši hač bóčne. Wone docpěwaja dołhosć wot 13 mm. Pupkowe šupizny su pjelsćojće kosmate a šěrobrune.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Přećiwostejne łopjena wobsteji z pjeć hač dźewjeć owalnych, mutnozelenych łopješkow. Wone su njeporowje pjerite, na hornim boku nahe, delnim boku móškojće kosmate a docpěwaja dołhosć wot 15 hač do 25 cm. Łopjenowe stołpiki docpěwaja dołhosć wot 5 hač do 7 cm. Łopješka su lancetojte a docpěwaja dołhosć wot hač do 7 cm a šěrokosć wot 2,5 cm, při čimž jich kónčki su dołho wućehnjene. Kroma łopjenow je tupje rězana.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje w pózdnim nalěću (w aprylu). Wonjace, napadnjace, běłojte, pjerite kćenja su běłe a steja w nakónčnych pakićach. Wone so z łopjenami jewja. Keluch je hłuboko štyridźělny, docpěwa dołhosć wot 1 mm a na płodźe zawostanje. Króna wobsteji z dweju abo štyri na spódku porowje zrosćenych, wuskich łopješkow, kotrež docpěwaja dołhosć wot 7 hač do 15 mm. Dwě próškowej łopješce stej zwjetša tak dołhej kaž króna.
Płódnik je hornjostejni a wusko kehelojty.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su małke, wuske a křidłate. Wone docpěwaja dołhosć wot 3 hač do 4 cm a šěrokosć wot 7 hač do 10 mm a w septembrje a oktobrje dozrawja.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Ma radšo suche, wapnite abo bazowe hlinjane a kamjentne pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wona rosće w južnej Europje a Małej Aziji dźiwja a při nas w parkach.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 175.
- ↑ W internetowym słowniku: Esche
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 394 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 430, jako podobna družina Blumen-Esche (Fraxinus ornus) pod hesłom Gewöhnliche Esche (Fraxinus excelsior) (němsce)
- Ulrich Hecker: BLV Handbuch Bäume und Sträucher, ISBN 978-3-8354-0021-4, strona 432 (němsce)
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Kćenjowa jaseń. W: FloraWeb.de. (němsce)