Romuald Domaška

Romuald Domaška (němsce Nikolaus Romuald Domaschke; * 28. julija 1869 w Koslowje, † 2. julija 1945 we Worklecach) bě serbski rjadny duchowny, spisowaćel a kulturny prócowar.

Žiwjenje

Wopomnjenska tafla na městnje ródneho domu w Koslowje

Narodźi so jako třeće dźěćo Koslowskeho žiwnosćerja Michała Domaški a jeho mandźelskeje Hany rodź. Lebzec, wopytowaše wjesnu šulu w Róžeńće a Tachantsku šulu w Budyšinje a běše wot 1885 do 1889 chowanc Serbskeho seminara w Praze. W čěskej stolicy běše hač do lěta 1891 šuler němskorěčneho Małostronskeho gymnazija. Po złoženej maturje w tutym lěće zastupi do rjada cisterciensow w Oseku, přija mjeno Romuald a započa studij teologije, filozofije a pedagogiki w Litomeřicach.

Po nawróće do Łužicy bě wot 1896 do 1906 kapłan w klóštrje Marijina hwězda. Po dalšim třilětnym přebywanju w Čěskej nastupi 1909 městno administratora hnadowneje cyrkwje a katechet ludoweje šule w Róžeńće, hdźež skutkowaše hač do lěta 1940. Wot 1936 bě zdobom probst Marijineje hwězdy. Za čas nacionalsocializma bě wot 1940 ze Serbow wuhnaty w Oseku a nawróći so w meji 1945 jako 76lětny zaso do domizny, hdźež połdra měsaca pozdźišo we Worklečanskej chorowni zemrě. Pochowany bu na kěrchowje klóštra Marijineje hwězdy.

Skutkowanje

Hižo jako čłon Praskeho towarstwa Serbowka běše Domaška pilny a za stawizny katolskeje Łužicy zajimowany dopisowar ludowědno-stawizniskich přinoškow do rukopisneje antologije Kwětki. Róžeńčanske lěta běchu najpłódniši čas jeho literarneho tworjenja, kotrež wobsteji předewšěm z historiskich nowelow ze zašłosće Serbow kaž tež z kritisko-realistiskich a humoristiskich powědančkach. Swoje motiwy čerpaše zwjetša z ludoweho žiwjenja w Delanach.

Jako zahority pućowar přeměri wulki dźěl Europy wot južneho kónca Italskeje hač k Lodowemu morju a zawostaji wo tym zajimawe pućowanske skicy. We wjesnych towarstwach přednošowaše wo stawiznach domizny a wot pućowanjach we wukraju.

Podpěrowaše tež lajske dźiwadła w Serbach. Na jeho iniciatiwu přewjedźechu so 1928 wulke swjatočnosće krónowanja hnadowneje postawy w Róžeńće, za kotrež spisa hru Namakanje hnadowneje postawy w Róžeńće a wuda wobrazow album Tysac lět hnadowne městno Róžant. Sydom lět pozdźišo bě mjez iniciatorami swjedźenja k česći stotych posmjertnin Tecelina Měta w lěće 1935, jednoho z poslednich wulkich serbskich zarjadowanjow za čas nacionalsocializma. Jeho 1936 wušła knižka Wbohec mosty, Pilatusowy jězor a druhe powědančka bu do nacionalsocialistiskeje lisćiny "škódneje literatury" zapisana.

Domaška bě wot lěta 1894 čłon Maćicy Serbskeje. Wot 1912 bě předsyda Zwjazka serbskich młodźinskich towarstwow a hač do zakaza w lěće 1937 tež posledni předsyda Koła serbskich spisowaćelow.

Dalše spisy

• Něšto ze spisa "epitome historiae Rosenthalensis" Jakuba Ticina z lěta 1692. ČMS 84 (1931), str. 76–83
• Pokładopytar a Le chevalier de Saxe. Stawizniskej powědančcy. Budyšin 1931.
• Wrjós. Powědančko z Delan. Budyšin 1934.
• Swobodni. Powědančko z našeho časa. Budyšin 1935.
• Wokoło stareho młyna. Powědančka a wobrazki. Budyšin 1961.

Literatura

• Dietrich Scholze: Stawizny serbskeho pismowstwa 1918–1945. LND, Budyšin 1998, str. 101–110
• Ota Wićaz: Administrator P. Romuald Domaška. We Łužicy 44 (1929), str. 50–51
• Lm: Wuhnaty serbski wótčinc-spisowaćel. W Nowej dobje čo. 87/1949, dnja 30. julija 1949
• Jurij Młynk: Spisowaćel z delanskich wrjosow. W Nowej dobje čo. 224/1966, dnja 24. septembra (Předźenak)

Žórło

• Alfons Frencl: Domaška, Romuald. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 116sl.