K wobsahej skočić

Postpozicija

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Jako postpozicija so woznamjenjeja słowa, kotrež steja na rozdźěl wot prepozicijow za słowom, na kotrež so poćahuja.

  • hary dla (+ genitiw)

W němčinje žadaja sej wěsty pad za nomen:

  • einem Bericht zufolge (+ datiw) "po rozprawje"
  • der Einfachheit halber (+ genitiw) "dla jednorosće"
  • meiner Meinung nach (+ datiw) "po mojim měnjenju"
  • den Fluss entlang (+ akuzatiw) "podłu rěki; po rěce"
  • des Geldes wegen (+ genitiw) "pjenjez dla, dla pjenjez"

Někotre postpozicije jich pad změnja, jeli jako prepoziciju před poćahowym słowom steja:

  • zufolge eines Berichts (+ genitiw) "po rozprawje"
  • entlang dem Fluss (+ datiw, rědko tež + genitiw) "podłu rěki; po rěce"

Postpozicije tež w druhich rěčach wustupuja, při čimž wužiwaja někotre rěče postpozicije pódla prepozicije, mjeztym zo maja druhe rěče jeničce postpozicije.

Sćěhowace rěče maja někotre postpozicije pódla prepozicijow:

  • łaćonšćina:
    • honoris causa po słowje „česć dla“ = česće dla
  • jendźelšćina:
    • long time ago po słowje „dołhi čas před“ = před dołhim časom)


Sćěhowace rěče maja postpozicije nimo někotrych prepozicijow:

  • finšćina (wone steja zwjetša z genitiwom, druhdy z partitiwom):
    • minun kanssa (z genitiwom) = po słowje „mnje z“ = ze mnu
    • ikkunan vieressä (z genitiwom) = po słowje „wokna pódla“ = pódla wokna
    • sinua varten (z partitiwom) = po słowje „tebje za“ = za tebje
  • sewjerna samišćina: (wone steja přeco z genitiwom)[1]
    • dálu luhtte = po słowje „doma při/wot“ = při domje; wot doma
    • váriid guvlui = po słowje „horow w směrje“ = w směrje horow; k horam
    • biilla vuolde = po słowje „awta pod“ = pod awtom; pod awto


Sćěhowace rěče maja jeničce postpozicije:

  • hindišćina:
    • मेज़ पर mez par „na blidźe“: मेज़ mez „blido“, पर par „na“
    • भाई के लिए bhāī ke liye „za bratra“: भाई bhāī „bratr“, के लिए ke liye „za“
  • nepalšćina: म घर मा वस्छू Ma ghar maa basčhu = po słowje „Ja dom w bydlu“ = Bydlu w domje.
  • armenšćina:[2]
    • mekneluc arradź (z ablatiwom) = po słowje „wotjězd před“ = před wotjězdom
    • tangarani mot' (z genitiwom) = po słowje „muzej njedaloko“ = njedaloko muzeja
    • atorri wra (z genitiwom) = po słowje „stoł na“ = na stole, na stólcu
    • kachakic durs (z ablatiwom) = po słowje „město zwonka“ = zwonka města
  • japanšćina:
    • その後で sono ato de = po słowje „to po“ = po tym zo
    • そこで soko de = po słowje „tam wot“ = wottam
    • どこへ doko e „hdźe k“ = dokal
  • korejšćina:
    • 한국 Hanguk e „Korejska k“ = ke Korejskej
  • madźaršćina:
    • az asztal alatt = po słowje „blido pod“ = pod blidom
    • a ház előtt = po słowje „dom před“ = před domom
    • kutya nélkül = po słowje „pos bjez“ = bjez psa
    • a ház mellett = po słowje „dom pódla“ = pódla doma
  • mongolšćina:[3]
    • номын дор (z genitiwom) = po słowje „kniha pod“ = pod knihu
    • ширээн дээр (z nominatiwom) = po słowje „blido na“ = na blidźe
    • үүнээс гадна (z ablatiwom, ale při pronomenach z fleksiskim zdónkom) = po słowje „to nimo“ = nimo toho
    • чам руу (z nominatiwom, ale při pronomenach z fleksiskim zdónkom) = po słowje „ty k“ = k tebi
  • baškiršćina:[4]
    • минең менән = po słowje „ja z“ = ze mnu
    • Тимур кеүек = po słowje „Timur kaž“ = kaž Timur
  • encišćina:[5]
    • d'a ńin = po słowje „zemja na“ = na zemi
    • ńine = po słowje „štom na“ = na štomje
    • ńi' = po słowje „štom na“ = na štom
  • guaranišćina:
    • che rógape = po słowje „ja dom w“ = w mojim domje
    • ka'aguýrupi = po słowje „lěs přez“ = přez lěs


Tež wotemrěta hetitišćina měješe postpozicije, kotrež so zwjetša z datiwom-lokatiwom wužiwachu:[6]

  • suhhi ser = po słowje „třěcha na“ = na třěše
  • suhhi sara = po słowje „třěcha na“ = na třěchu
  1. Kauderwelsch Band 192, Samisch für Lappland, Wort für Wort, 1. nakład, 2005, ISBN 3-89416-630-7, stronje 56 a 57
  2. Kauderwelsch Band 119, Armenisch Wort für Wort, 1. nakład, 1999, ISBN 3-89416-321-6, strony 68, 78-80 (Ale tam so transliteracija po Němčinje wužiwa.)
  3. Vietze: Lehrbuch der Mongolischen Sprache, ISBN 3-324-00242-7, strony 52, 75, 76
  4. Margarete I. Ersen-Rasch: Baschkirisch, Lehrbuch für Anfänger und Fortgeschrittene, Harrassowitz, 2099, ISBN 978-3-447-05730-1, strony 50, 51
  5. Michael Katzschmann, János Pusztay: Jenissej-Samojedische (Enzisches) Wörterverzeichnis, Helmut Buske Verlag Hamburg, 1978, ISBN 3-87118-340-7, strona 144
  6. W.B. Lockwood: Überblick über die indogermanischen Sprachen, Gunter Narr Verlag Tübingen, 1979, ISBN 3-87808-100-6, strona 308
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije