Postpozicija
Napohlad
Jako postpozicija so woznamjenjeja słowa, kotrež steja na rozdźěl wot prepozicijow za słowom, na kotrež so poćahuja.
W serbšćinje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- hary dla (+ genitiw)
W němčinje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W němčinje žadaja sej wěsty pad za nomen:
- einem Bericht zufolge (+ datiw) "po rozprawje"
- der Einfachheit halber (+ genitiw) "dla jednorosće"
- meiner Meinung nach (+ datiw) "po mojim měnjenju"
- den Fluss entlang (+ akuzatiw) "podłu rěki; po rěce"
- des Geldes wegen (+ genitiw) "pjenjez dla, dla pjenjez"
Někotre postpozicije jich pad změnja, jeli jako prepoziciju před poćahowym słowom steja:
- zufolge eines Berichts (+ genitiw) "po rozprawje"
- entlang dem Fluss (+ datiw, rědko tež + genitiw) "podłu rěki; po rěce"
W druhich rěčach
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Postpozicije tež w druhich rěčach wustupuja, při čimž wužiwaja někotre rěče postpozicije pódla prepozicije, mjeztym zo maja druhe rěče jeničce postpozicije.
Sćěhowace rěče maja někotre postpozicije pódla prepozicijow:
- łaćonšćina:
- honoris causa po słowje „česć dla“ = česće dla
- jendźelšćina:
- long time ago po słowje „dołhi čas před“ = před dołhim časom)
Sćěhowace rěče maja postpozicije nimo někotrych prepozicijow:
- finšćina (wone steja zwjetša z genitiwom, druhdy z partitiwom):
- minun kanssa (z genitiwom) = po słowje „mnje z“ = ze mnu
- ikkunan vieressä (z genitiwom) = po słowje „wokna pódla“ = pódla wokna
- sinua varten (z partitiwom) = po słowje „tebje za“ = za tebje
- sewjerna samišćina: (wone steja přeco z genitiwom)[1]
- dálu luhtte = po słowje „doma při/wot“ = při domje; wot doma
- váriid guvlui = po słowje „horow w směrje“ = w směrje horow; k horam
- biilla vuolde = po słowje „awta pod“ = pod awtom; pod awto
Sćěhowace rěče maja jeničce postpozicije:
- hindišćina:
- मेज़ पर mez par „na blidźe“: मेज़ mez „blido“, पर par „na“
- भाई के लिए bhāī ke liye „za bratra“: भाई bhāī „bratr“, के लिए ke liye „za“
- nepalšćina: म घर मा वस्छू Ma ghar maa basčhu = po słowje „Ja dom w bydlu“ = Bydlu w domje.
- armenšćina:[2]
- mekneluc arradź (z ablatiwom) = po słowje „wotjězd před“ = před wotjězdom
- tangarani mot' (z genitiwom) = po słowje „muzej njedaloko“ = njedaloko muzeja
- atorri wra (z genitiwom) = po słowje „stoł na“ = na stole, na stólcu
- kachakic durs (z ablatiwom) = po słowje „město zwonka“ = zwonka města
- japanšćina:
- その後で sono ato de = po słowje „to po“ = po tym zo
- そこで soko de = po słowje „tam wot“ = wottam
- どこへ doko e „hdźe k“ = dokal
- korejšćina:
- 한국에 Hanguk e „Korejska k“ = ke Korejskej
- madźaršćina:
- az asztal alatt = po słowje „blido pod“ = pod blidom
- a ház előtt = po słowje „dom před“ = před domom
- kutya nélkül = po słowje „pos bjez“ = bjez psa
- a ház mellett = po słowje „dom pódla“ = pódla doma
- mongolšćina:[3]
- номын дор (z genitiwom) = po słowje „kniha pod“ = pod knihu
- ширээн дээр (z nominatiwom) = po słowje „blido na“ = na blidźe
- үүнээс гадна (z ablatiwom, ale při pronomenach z fleksiskim zdónkom) = po słowje „to nimo“ = nimo toho
- чам руу (z nominatiwom, ale při pronomenach z fleksiskim zdónkom) = po słowje „ty k“ = k tebi
- baškiršćina:[4]
- минең менән = po słowje „ja z“ = ze mnu
- Тимур кеүек = po słowje „Timur kaž“ = kaž Timur
- encišćina:[5]
- d'a ńin = po słowje „zemja na“ = na zemi
- pē ńine = po słowje „štom na“ = na štomje
- pē ńi' = po słowje „štom na“ = na štom
- guaranišćina:
- che rógape = po słowje „ja dom w“ = w mojim domje
- ka'aguýrupi = po słowje „lěs přez“ = přez lěs
Tež wotemrěta hetitišćina měješe postpozicije, kotrež so zwjetša z datiwom-lokatiwom wužiwachu:[6]
- suhhi ser = po słowje „třěcha na“ = na třěše
- suhhi sara = po słowje „třěcha na“ = na třěchu
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Kauderwelsch Band 192, Samisch für Lappland, Wort für Wort, 1. nakład, 2005, ISBN 3-89416-630-7, stronje 56 a 57
- ↑ Kauderwelsch Band 119, Armenisch Wort für Wort, 1. nakład, 1999, ISBN 3-89416-321-6, strony 68, 78-80 (Ale tam so transliteracija po Němčinje wužiwa.)
- ↑ Vietze: Lehrbuch der Mongolischen Sprache, ISBN 3-324-00242-7, strony 52, 75, 76
- ↑ Margarete I. Ersen-Rasch: Baschkirisch, Lehrbuch für Anfänger und Fortgeschrittene, Harrassowitz, 2099, ISBN 978-3-447-05730-1, strony 50, 51
- ↑ Michael Katzschmann, János Pusztay: Jenissej-Samojedische (Enzisches) Wörterverzeichnis, Helmut Buske Verlag Hamburg, 1978, ISBN 3-87118-340-7, strona 144
- ↑ W.B. Lockwood: Überblick über die indogermanischen Sprachen, Gunter Narr Verlag Tübingen, 1979, ISBN 3-87808-100-6, strona 308