Jump to content

Pěskecy

From Wikipedija
Pěskecy
Piskowitz
Pěskecy na karće Hornjeje Łužicy
Pěskecy na karće Hornjeje Łužicy
DEC
gmejna: Njebjelčicy
zagmejnowanje: 1974 (do Róžanta)
wobydlerstwo: 228 (31. decembra 2023)[1]
wysokosć: 163 metrow n.m.hł.
51.28361111111114.188888888889163
póstowe čisło: 01920
předwólba: 03578
Pěskečanski hród wokoło 1860
Pěskečanski hród wokoło 1860

Pěskečanski hród wokoło 1860

Pěskecy (němsce Piskowitz) su hornjołužiska serbska wjes, kotraž ke gmejnje Njebjelčicy słuša. Leža w srjedźišću Budyskeho wokrjesa a maja 228 wobydlerjow (2023).

Geografija

[edit | edit source]
Powětrowy wobraz wsy

Wjes leži wosrjedź chójnoweho lěsa něhdźe šěsć kilometrow wuchodnje Kamjenca při puću do Róžanta. Wjesne hona maja přestrjeń wot 8,41 km² a wobsteja zwjetša z jehlinoweho lěsa na pěskojtych pódach, na čož pokazuje tež wjesne mjeno. Najbóle w sewjeru ležacy Njebjelčanski gmejnski dźěl leži při małym přitoku Klóšterskeje wody.

Južna wokolina Pěskec je chětro hórkata; najwyši dypk je Pěskečanska Šibjeńca (200 m) při lěsnym puću do Serbskich Pazlic. Porno tomu je krajina sewjernje wsy přewažnje płona.

Susodne wsy su Smjerdźaca w sewjerowuchodźe, Róžant we wuchodźe, Serbske Pazlicy w juhu a Němske Pazlicy w zapadźe.

Stawizny

[edit | edit source]
Kamjenska dróha z modlerskim stołpom

Prěnje historiske naspomnjenje nawsowca jako Pezkwicz běše w lěće 1280. Mjez Pěskecami a Smjerdźacej so pak 17 mohilowych rowow namakaja, kiž hodźa so Łužiskej kulturje srjedźneje bronzoweje doby přirjadować.

Pěskečanske ryćerkubło słušeše w 13. lětstotku k wobsydstwu Kamjenskich hrodowych hrabjow. Najwuznamniši knježa na hrodźe běchu von Zezschwitz. Z rólnej reformu lěta 1946 skónči so eksistenca ryćerkubła.

W Druhej swětowej wójnje słužeše wotležana serbska wjeska nachwilnje židowskemu intelektualcej Victorej Klempererej z Drježdźan jako wućek.

Hač do lěta 1974 běchu Pěskecy samostatna gmejna bjez wjesnych dźělow, potom so najprjedy do Róžanta a w lěće 1994 do Njebjelčic zagmejnowachu.

Wobydlerstwo

[edit | edit source]
Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[2] Pěskecy gmejna
ličba wobydlerjow 204 1196
ličba domjacnosćow 74 411
wosoby na domjacnosć 2,8 2,9
swójby 60 366
bydlenske twarjenja 64 336
bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) 38,1 36,6
přerězna staroba w lětach 41,1 41,6
kwocient młodostnycha 23 28
kwocient starychb 22 26
podźěl prózdne stejacych bydlenjow 6,3 % 3,8 %
a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65
b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65

Po Mukowej statistice mějachu Pěskecy we 1880tych lětach 197 wobydlerjow, mjez nimi 187 Serbow (95 %) a dźesać Němcow.[3] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Pěskečanskeje gmejny wot 83,8 %.[4]

W lěće 1925 bě mjez 186 wobydlerjemi 156 katolskich (83,9 %) a 30 ewangelskich. Katolscy wěriwi słušeja z lěta 1765 k Njebjelčanskej wosadźe (prjedy ke Chróšćanskej), ewangelscy chodźa do Smječkec. W Pěskecach je mała katolska kapałka, kotraž so duchownje z Njebjelčic zastaruje.

Infrastruktura

[edit | edit source]
Kamjentny křiž w Pěskecach

Hač do 20. lětstotka wudobywachu we wokolinje Pěskec poch a šćerk, wot 1947 do 1959 tež brunicu. Něhdyša jama južnje wsy je dźensa woblubowane kupanišćo. Najwažniši dźěłodawar we wsy je E. ZIEGLER AG (wobdźěłanje metala) z 200 sobudźěłaćerjemi.

Pěskecy maja lěsne sportnišćo zapadnje Serbskopazličanskeho puća, kotrež so wot Sportoweho towarstwa Pěskecy wužiwa. Tam so tež wjesny klub namaka.

Pomniki

[edit | edit source]

K zajimawym pomnikam słušatej stary kamjentny křiž při křižowanišćo Kamjenskeje z Parkowej dróhu a modlerski stołp při Kamjenskej napřećo ryćerkubłu.

Hlej tež: Lisćinu kulturnych pomnikow w Pěskecach

Žórła

[edit | edit source]
  • Westliche Oberlausitz zwischen Kamenz und Königswartha (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 51). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-05-000708-7, str. 106sl.
  • Pěskecy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  • Cornelius Gurlitt: Piskowitz. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 35. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Kamenz (Land). C. C. Meinhold, Dresden 1912, str. 276.
  1. staw: 31. decembra 2023; am-klosterwasser.de
  2. Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Njebjelčicy (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 100. → wšě wjeski
  4. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 251. [265 wobydlerjow, z nich 163 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 1 z pasiwnymi, 58 serbskich dźěći a młodostnych, 43 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz

[edit | edit source]
 Commons: Pěskecy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow