Maćijowa wěža
Maćijowa wěža (němsce Matthiasturm) je wrotowa wěža z pózdnjeho 15. lětstotka při sewjerowuchodnym boku Budyskeho hrodu. Po Wołomuckim měrje lěta 1479, po kotrymž přińdźe Łužica pod nadknjejstwo madźarskeho krala Maćija Corvinusa, bu Budyski hród mjez 1483 a 1486 w jeho nadawku přez krajneho bohota w pózdnjogotiskim stilu přetwarjeny. Z tutoho časa pochadźa tež po kralu pomjenowana wěža z reliefom.
Přez Maćijowe wrota běše hród ze strony Hrodowskeje hasy přistupny. Nimo wodoweje wěže a murje je Maćijowa wěža jenički dźěl hrodu z teje doby, kotryž je so wobchował. Hač do kónca 18. lětstotka, hdyž so nowe wrota na južnym kóncu hrodowskeje murje twarjachu, bě wěža jenički zjawny přistup do hrodu. Před wrotami běše ćahawy móst přez hrodowske hrjebje.
Kapałka
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Hižo do twara wěže bu w druhim poschodźe Maćijowych wrotow hrodowska kapałka zarjadowana, kotraž je z měšćanskeho boka přez dwě wysokej gotiskej woknje derje spóznajomna. Znutřka ma kapałka přestrjeń wot jenož někotrych kwadratnych metrow a je škitana přez wobornu chódbu wěže. Pod woknomaj steješe něhdy wołtar.[1] Napřećo nadeńdźe so loža. Kapałka bu hižo w lěće 1225 přez Mišnjanskeho biskopa Bruna II. z Porstendorfa poswjećena a měješe swjateho Jurja jako patrona, čehoždla je tež jako Jurjowa kapałka (Georgenkapelle) znata.[1] Za čas Třicećilětneje wójny wona w lěće 1639 wupali a so hižo njewobnowi.[2]
Relief
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Při měšćanskim boku wěže je wot lěta 1486 monumentalny, dźewjeć metrow wysoki a štyri metry šěroki pěskowcowy relief krala Maćija Corvinusa mištra Bricciusa Gauskeho připrawjeny. Relief pokazuje krala pod baldachinom a z nohomaj na před nim ležacym lawje, symbolu Čechow. Horjeka stej widźeć čěski a madźarski wopon,[3] nalěwo a naprawo wopony tehdyšich čěskich resp. madźarskich prowincow Chorwatskeje, Dalmaciskeje, Rakuskeje, Šleskeje, Štyrskeje, Morawy kaž tež Delnjeje Łužicy.[3] Po rozprawach bě krajny bohot Georg von Stein trójce do Budy ke kralej pućował, dokelž njeběštej prěnjej naćiskaj kralej dosć podobnej.[3]
Pomnik je so 1925/26 wobnowił. W lěće 1993 so falowacej woponaj wobnowištej. Kopije tutoho Budyskeho originala su w Budapesće, Szegedźe a Králowej Lehoće w Słowakskej.
Dalše
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W přejězdźe wrotow dopomina připrawjeny wopon na Zygmunta Jagiełła, hornjołužiskeho krajneho bohota wot 1504 do 1506 a pozdźišeho krala Pólskeje. Tutón bu 1925 na teritoriju hrodu namakany a je scyła jenički wobchowany monumentalny relief princowskeho wopona Zygmunta.
Wobrazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]-
Přejězd w lěće 1902 -
W Jurjowej kapałce -
Hrodowski bok wěže -
Hród z wěžu ze sewjera -
Wopon Zygmunta Jagiełła
.jpg)
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Kai Wenzel: Der spätgotische Neubau der Bautzener Ortenburg. W: Tomasz Torbus (wud.): Die Kunst im Markgraftum Oberlausitz während der Jagiellonenherrschaft. Thorbecke, Ostfildern 2006, ISBN 978-3-7995-8403-6, str. 85–102.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 Walter von Boetticher: Die Schloßkapelle zu Bautzen. W: Neues Lausitzisches Magazin, lětnik 1894, str. 25–47 (digitalizat). Tohorunja wozjewjene w Richard Reymann: Geschichte der Stadt Bautzen. Gebrüder Müller, Budyšin 1902, str. 214slsl.
- ↑ Richard Reymann: Geschichte der Stadt Bautzen. Gebrüder Müller, Budyšin 1902, str. 214.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Richard Reymann: Geschichte der Stadt Bautzen. Gebrüder Müller, Budyšin 1902, str. 211.
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Maćijowa wěža – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow