K wobsahej skočić

Južny Tirol

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Karta Južneho Tirola
Wopon prowincy
Dwurěčna wjesna tafla

Južny Tirol (němsce Südtirol, italsce Alto Adige, Sudtirolo, hamtsce Autonome Provinz Bozen – Südtirol) je najsewjerniša prowinca Italskeje a twori hromadźe z prowincu Trient awtonomny region Trentino-Južny Tirol. Wot lěta 1972 ma Južny Tirol daloko sahace prawa samozarjadnistwa. W Alpach ležacy kraj ma něhdźe 520.000 wobydlerjow; hłowne město je Bozen (Bolzano). Hač do lěta 1920 słušeše Južny Tirol jako južna połojca tirolskeho hrabjanstwa k Rakuskej.

Wobydlerstwo zestaji so z 62 % němskorěčnych, 23 % italskorěčnych a 4 % ladinskich Južnotirolčanow, při čimž sydla Ladinojo hłownje w Dolomitach. Južny Tirol ma přestrjeń 7.400 kwadratnych kilometrow, štož wotpowěduje poł přestrjeni Łužicy.

Južny Tirol słuša k najbohatšim regionam Italskeje a cyłeje Europskeje unije. Přez kraj wjedźe europska transitowa ruta přez Brennerowy přesmyk, jedyn z najwažnišich přechodow přez Alpy, kotryž zwjazuje Němsku a Awstrisku z Italskej.

Južny Tirol wobsteji ze 116 gmejnow, z kotrychž maja wósom status města. Jeničke wulkoměsto je Bozen. Po ličbje wobydlerstwa najwjetše gmejny su:

Najwjetše gmejny Južneho Tirola
němske
mjeno
italsce ladinsce wobydlerstwo
(31. dec. 2013)
Bozen Bolzano Balsan, Bulsan 105.713
Meran Merano Maran 38.863
Brixen Bressanone Persenon, Porsenù 21.189
Leifers Laives 17.555
Bruneck Brunico Bornech, Burnech 15.823
Eppan Appiano 14.619
Lana Lana 11.530
Kaltern Caldaro 7.775
Ritten Renon Renon 7.705
Sarntal Sarentino 6.958
 Commons: Južny Tirol – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
46.6611.43
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije