Jan Ćěsla

Jan Ćěsla, tež Jan Handrik-Ćěsla (* 16. decembra 1840 w Nowych Boranecach; † 11. oktobra 1915 w Neveklovje w Čěskej) bě lěkar, MUDr.^{[A 1]} a serbski basnik a přełožowar. Złožujo so na ródnu wjesku, wozjewi Jan Ćěsla literariske twórby často pod pseudonymom Borančanski.

Žiwjenje

Jan Ćěsla, bratr Michała Handrika-Ćěsle, narodźi so jako syn chěžkarja w Nowych Boranecach. Wot lěta 1846 do 1849 wopyta wón Radworsku farsku šulu a po tym zo so swójba w lěće 1850 do Budyšina přesydli, hač do 1854 tamnišu Tachantsku šulu. Jutry 1854 zastupi Jan Ćěsla so preparandy Katolskeho wučerskeho seminara w Budyšinje a wot lěta 1855 do 1862 běše wón chowanc Serbskeho seminara w Praze, hdźež wopyta němski Małostronski gymnazij. Po tym přizamknje studij mediciny při Praskej uniwersiće. W tutym času wučerješe w Praskich swójbach a wopyta pak tež zhromadnje ze studentom Pětrom Dučmanom přednoški Purkynje. W lěće 1870 spisa swoju promociju a běše praktikant w chorowni w Praze. Wot lěta 1870 hač do 1915 skutkowaše jako lěkar w čěskim Neveklovje.

Serbske literarne skutkowanje

W šěsćdźesatych lětach 19. lětstotka wuwi so Ćěsla pódla Handrija Zejlerja k wusahowacemu serbskemu basnikej romantiki. Jeho twórby wozjewi mjez 1862 do 1871 přewažnje we Łužičanje, ale tež w čěskimaj časopisomaj Lumír a Hlas.^[1] W swojim najwobšěrnišim lyrisko-episkim dźěle Kral Přibysław z lěta 1868 wobjednawa wojowanja połobskich Słowjanow wo samostatnosć. Jan Ćěsla zeserbšći mjez 1861 a 1862 jako prěni knihu Wowka Boženy Němcoveje – jeho manuskript, kotryž přepoda 1863 Maćicy Serbskej, pak so pozdźišo zhubi. Nimo toho přełoži Jan Ćěsla čěsku wjeselohru Rohowin Štyrirohač Václava Klimenta Klicpery (originalny titul „Rohovín Čtverrohý”) z lěta 1821. Z tutej twórbu, kotraž předstaji so wot sobustawow towarstwa Budyska Bjesada a mjez druhim tež wot Jana Arnošta Smolerja, zahaji so 2. oktobra 1862 w Budyskim hosćencu K złotej krónje tradicija serbskeho dźiwadźelenja.^[2] W lěće 1864 přełoži wjesne powědančko Františeka Pravdy Nawoženja ze štyrjomi stami z čěšćiny do serbšćiny, kotrež jako kniha pola Donnerhaka w Budyšinje wuńdźe.

Po tym zo zastupi do powołanja, Jan Ćěsla literarisce womjelkny, zdźerži pak zwisk k serbskemu kulturnemu žiwjenju. Wot lěta 1873 bě Jan Ćěsla čłon Maćicy Serbskeje a wot 1910 čestny měšćan Neveklova.

Žórła

Wikisource

Hlej wotpowědne dataje we Wikimedia Wikisource:
Jan Ćěsla

Franc Šěn: Ćěsla, Jan. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 577sl.
Adolf Černý: Nekrolog LXXV. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 68 (1915), čo. 2, str. 152–153. (hsb.)
Adolf Černý: Jan Handrik-Ćěsla. W: Zlatá Praha. Lětnik 33 (1916), čo. 4, str. 46sl. (čěsce)

↑ Handrij Dučman: Pismowstwo katholskich Serbow. Smoler a Pjech, Budyšin 1869, str. 50sl. (hsb.)
↑ Jan Ćěsla: Rohowin Štyrirohač. (Předsłowo k předstajenju wot Jakuba Buka.) W: Časopis Towaŕstwa Maćicy Serbskeje. Zwjazk 15 (1862), čo. 2, str. 65–86. (hsb.)

Přispomnjenje

↑ MUDr. je čěski a słowakski akademiski titul doktora mediciny (čěsce: doktor všeobecného lékařství abo doktor medicíny; słowaksce: doktor všeobecného lekárstva, doktor medicíny; łaćonsce: medicinae universae doctor).

Wotkaz

Serbske spěwy a pěsnje zběrane wot Jana Ćěsle. Wokoło 1860 (digitalizat)

[2] Handrij Dučman: Pismowstwo katholskich Serbow. Smoler a Pjech, Budyšin 1869, str. 50sl. (hsb.)

[3] Jan Ćěsla: Rohowin Štyrirohač. (Předsłowo k předstajenju wot Jakuba Buka.) W: Časopis Towaŕstwa Maćicy Serbskeje. Zwjazk 15 (1862), čo. 2, str. 65–86. (hsb.)

[1] MUDr. je čěski a słowakski akademiski titul doktora mediciny (čěsce: doktor všeobecného lékařství abo doktor medicíny; słowaksce: doktor všeobecného lekárstva, doktor medicíny; łaćonsce: medicinae universae doctor).

[A 1]

[1]

[2]