Pětr Dučman

Pětr Dučman

Pětr Dučman (němsce Peter Deutschmann; * 13. měrca 1839 w Bozankecach; † 6. februara 1907 w Budyšinje) bě lěkar a serbski narodny prócowar.

Žiwjenje

Pětr Dučman, bratr Handrija Dučmana, narodźi so 1839 jako dźewjate dźěćo Bozančanskeho bura Jana Dučmana a jeho mandźelskeje Madleńki, rodź. Wjerabec z Chelna. Wón wopytowaše Tachantsku šulu w Budyšinje a zastupi 1852 do tamnišeje preparandy Katolskeho wučerskeho seminara. Po tym wopytowaše Dučman, jako chowanc Serbskeho seminara w Praze a sobustaw Serbowki, němski Małostronski gymmnazij. W lěće 1858 wón seminar wopušći a započinaše po tym, zo 1860 maturitne pruwowanje wobsteješe, studij mediciny w Praze. Zakónčiwši swój studij 1865 z promociju, bu Dučman asistent při powšitkownej chorowni w Praze. 1866 přewodźeše wón sakske wójsko jako ciwilny lěkar do Rakuskeje a bu wot 1867 lěkar w Budyšinje. Při tym běše wot 1873 druhi a wot 1885 prěni lěkar při Budyskej měšćanskej chorowni. Dokelž zhubi widźenje, dyrbješe so w lěće 1898 na wuměnk podać. Wón zemrě 6. februara 1907 w Budyšinje a bu 9. februara na Mikławšku pochowany.

Skutkowanje

W Praze zdoby Michał Hórnik, tehdyši nawoda Serbowki, Pětra Dučmana za skutkowanje w towarstwje. Mjez druhim na iniciatiwu Dučmana so prěnje serbske dźiwadłowe předstajenje předstaji. Za to přełoži z Janom Ćěslu čěsku wjeselohru Rohowin Štyrirohač Václava Klimenta Klicpery (originalny titul „Rohovín Čtverrohý”) z lěta 1821. Tuta twórba předstaji so wot sobustawow towarstwa Budyska Bjesada, mjez druhim tež wot Jana Arnošta Smolerja, a zahaji 2. oktobra 1862 w Budyskim hosćencu K złotej krónje tradiciju serbskeho dźiwadźelenja. Dučman sam přednjese do předstajenja swjedźenski prolog, w kotrymž so programej a zaměrej serbskeho dźiwadła wěnowaše. Prolog bu 1862 we Łužičanje (čo. 11) wotćišćany. Nimo toho dopisowaše wón do tež do Časopisa Maćicy Serbskeje, do Katolskeho Posoła a Łužicy. Při tym wužiwaše často pseudonym Lipinski.

W lěće 1867 přizamknyštaj so Pětr Dučman a Jan Arnošt Smoler na Słowjanskim zjězdźe w Moskwje, na kotrymž so tež čěskej politikarjej Palacký a Rieger wobdźělištaj. W Carskojim Sele, lětnej rezidency ruskeho kejžora, běštaj tež Serbaj w delegaciji, kotrejž kejžor Aleksander II. awdiencu skićeše. W Moskwje wopytachu wobdźělnicy zjězda potom Wšorusku etnografisku wustajeńcu.

Jako lěkar wěnowaše so Dučman tež fotografiji, z kotrejž so tež na wustajeńcomaj 1896 w Berlinje a 1897 w Lipsku wobdźěleše. Wón wuznamjenješe so tam za swoje wědomostne fotografije kóžnych chorosćow.

Hižo wot 1861 podpěrowaše wón dźěło w přirodospytnym wotrjedźe Maćicy Serbskeje, kotrejež čłon bu w lěće 1863. Wot 1862 běše wón sobustaw Budyskeje Bjesady a 1867 tež Towarstwa swj. Cyrila a Metoda. W lěće 1899 spožči so jemu titul „Sanitetny rada“.

Žórła

• Jurij Młynk, Pětr Kunze: Dučman, Pětr. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, s. 123.
• Handrij Dučman: Nekrolog LVI. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 62 (1908), čo. 2, str. 150–151. (hsb.)