František Ladislav Čelakovský
František Ladislav Čelakovský (* 7. měrca 1799 w Strakonicach; † 5. awgusta 1852 w Praze) běše čěski slawist a basnik.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Čelakovský běše syn čěsle w Strakonicach. Wot lěta 1812 wuknješe na gymnaziju w Českich Budějovicach a w Píseku. W Praze zahaji studij filozofije, kotryž pak z financielnych přičinow njedokónči. W tutym času skutkowaše Čelakovský jako přełožowar a wučer. Z Ruskeje dósta 1830 namjet, zhromadnje Šafárikom a Hanku słowjansku knihownju w Pětrohrodźe natwarić a nawjedować. Čelakovský dósta pak tež poskitk Palackeho a přiwza dźěło w Praze pola čěskeho patriota, wjercha Kinskeho.
Wot lěta 1833 běše redaktor Pražských novin. Jeje přiłohu Rozmanitosti přetwori 1834 na samostatny časopis Česká Wčela. Po tym zo so w Pražských novinach kritiski nastawk wo postupowanju ruskeho carja přećiwo Pólskeje wozjewi, dyrbješe Čelakovský redakciju wopušćić.
Nawjazujo na jeho dźěło jako knihownik pola wjerchowskeje swójby Kinskeho powoła so w lěće 1842 na uniwersitu do Wrócławja (w Pruskej), hdźež běše profesor za słowjanske rěče a literaturu a mjez druhim wučer Smolerja. Wot lěta 1849 běše profesor za čěsku rěč a literaturu na Karlowej uniwersiće w Praze.
Zwiski ze Serbami
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W třoch dźělach (w lětach 1822, 1825 a 1827) wuda Čelakovský Slovanské národní písně, hdźež so w druhim zwjasku tež serbske wobkedźbuja. Jeho zběrku basnjow Ohlas písní ruských, kotraž wuńdźe 1829 w Praze, přełoži Smoler zhromadnje z Warkom do serbšćiny (Wothłós pěsni ruskich, Praha 1846). Tež w jeho zběrce słowjanskich přisłowow Mudrosloví národa slovanského v příslovích, kotraž so w Praze 1852 wuda, su serbske přisłowa zastupjene.
Wot lěta 1847 běše Čelakovský tež čłon Maćicy Serbskeje a měješe tež zwisk ze Zejlerjom, Pfulom a druhimi serbskimi studentami we Wrócławju.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Jan Petr: Čelakovský, František Ladislav. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 98ff.
- Josef Páta: Z čěskeho listowanja Jana Arnošta Smolerja. Budyšin 1919.
Wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: František Ladislav Čelakovský – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Serbski institut: Biografien zur sorbischen Volkskunde (Biografije k serbskej ludowědźe) na serbski-institut.de (němsce)
- František Ladislav Čelakovský – Literatura w katalogu Němskeje narodneje biblioteki (němsce)
- František Ladislav Čelakovský w katalogu Narodneje biblioteki Čěskeje republiki