Šwicarski klon
| |
| Šwicarski klon (Acer opalus) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy II | |
| rjad: | (Sapindales) |
| swójba: | Mydłowcowe rostliny (Sapindaceae) |
| podswójba: | Jěrowcowe rostliny (Hippocastanoideae) |
| ród: | Klon[1][2] (Acer) |
| družina: | Šwicarski klon |
| wědomostne mjeno | |
| Acer opalus | |
| Mill. | |
Šwicarski klon (Acer opalus) je štom abo kerk ze swójby mydłowcowych rostlinow (Sapindaceae).
Po někotrych žórłach je swójbje klonowych rostlinow (Aceraceae) přirjadowany a ma wědomostne mjeno Acer opulifolium.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Šwicarski klon je w lěće zeleny štom abo kerk, kotryž docpěwa wysokosć wot 12 m (8-15 m, 15-20 m).
Króna je husta a šěroko horbata.
Zdónk je krótki, často křiwy a wjerćany.
Skora je na spočatku čerwjenojće brune, pozdźišo ma hrube, na kromach so rózno zhibowace šupizny, kotrež po wotpadnjenju oranžobrune blaki zawostajeja.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Přećiwostejne łopjena maja tři hač pjeć zhruba tupje karbowanych lapow a su na hornim boku ćmowozelene a na delnim boku šěrozelene a mjechko kosmate. Wone su dołho stołpikate a docpěwaja šěrokosć wot 6 hač do 10 (12) cm.
Nazymske barbjenje je oranžočerwjene.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot měrca hač do apryla. Žołte kćenja so před łopjenami jewja a steja w sedźacych wokołkowych pakićach a so před łopjenami jewja. Zdźěla su dwusplažne a zdźěla su jednosplažne.
Kćenja wot pčołkow a druhich insektow wopróša, dokelž wobsahuja dosć nektara.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su worješki na tołstym stołpiku a njesu prawokutnje hač wótro wotstejacej, róžojće-zelenojtej hač čerwjenobrunej křidlešce.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w ćopłych dubowych lěsach. Preferuje srjedźosahace, wutkate pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w južnym Čornym lěsu, Šwicarskim jura, Alpach, Cevennen, Pyrenejach a juhozapadnej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 196.
- ↑ W internetowym słowniku: Ahorn
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 148 (němsce)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 72 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 442 (němsce)
- Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, strona 134 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)