Chrěn
| |
| Chrěn (Armoracia rusticana) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy II | |
| rjad: | (Brassicales) |
| swójba: | Křižnokwětne rostliny (Brasicaceae) |
| ród: | (Armoracia) |
| družina: | Chrěn[1][2] |
| wědomostne mjeno | |
| Armoracia rusticana | |
| G.Gaertn., B.Mey. & Scherb. | |
Chrěn[1][2] (Armoracia rusticana) je rostlina ze swójby křižnokwětnych rostlinow (Brasicaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Chrěn je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 60 hač 120 cm.
Stołpik je dudławy.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Spódnje łopjena docpěja dołhosć wot 1 m a su błyšćace, tołstojte a žołmičkate a maja zubatu kromu. Delnje łopjena su našćěpane. Hornje łopjena su njedźělene, zubate abo cyłokromowe.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot meje hač julija. Běłe kćenja docpěja wulkosć wot 5 hač 9 mm a steja we wjelekćenjowych kićach. Krónowe łopješka docpěja dołhosć wot 5 hač 7 mm.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Truki su eliptiske abo nimale kulowate a docpěja dołhosć wot 4 hač 6 mm.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w zelišćowych njerodźowych wobrostach, na pućach, drjebiznowych městnach, dróhowych kromach, pustych płoninach, wosebje blisko wsow. Ma radšo wutkate, hłubokosahace pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina bě originalnje we wuchodnej Europje domjaca, ale nětko je nimale w cyłej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Sylne čopojte korjenje so jako korjenina za juški a mjaso wužiwa.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 164.
- ↑ 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Meerrettich
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 26 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 116 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
anis • bazlik • běły popjer • bołharska paprika • Cayennowy popjer • cimt, skorica • curry • cyblink • čerwjena paprika • čili • čorny popjer • estragon • galgant • hwězdny anis • chrěn • ingwer • jałorc • jědźna sól • jězop • kapry • kardamon • kimjelčka • kobołk • koprica • koprik • koriander • kuchinska nalika • kurkuma • ławrjenc • lawendel • majron • mjatwička • mjedowka • muskatowe kćenje • muskatowy worjech • paprika • pětršilka • piment • poprica • rosmarin • safran • selerij • sezam • tymian • wasabi • wanilja • wegeta • wódrak • zela Provency • zeleny popjer • želbija • žerchej • žonop