Wšědna akelaja
| |
| Aquilegia vulgaris | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony | |
| rjad: | (Ranunculales) |
| swójba: | Maslenkowe rostliny (Ranunculaceae) |
| podswójba: | (Isopyroideae) |
| tribus: | (Isopyreae) |
| ród: | Akelaja[1][2] (Aquilegia) |
| družina: | Wšědna akelaja |
| wědomostne mjeno | |
| Aquilegia vulgaris | |
| L. (1753) | |
Wšědna akelaja (Aquilegia vulgaris) je rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae). Dalše serbske mjena su worjołčka[2], přećiwne zelo[2], módry zwónčk[2] a zahrodne zwónčki.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wšědna akelaja je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 40 hač do 80 cm.
Stołpik je zrunany a jara rozhałuzowany.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su měnjate, dwójce třiličbne a wobsteja z stołpikatych łopješkow. Wone su často módrozelene. Spódnje łopjena su dołho stołpikate, mjeztym hornje su sedźace.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot meje hač do julija. Nygace kćenja su módrowioletne, rědko róžojte abo běłe. Wone wobsteja z pjeć wotstejacych a pjeć titkojtych, dołho wotrohatych łopješkow a docpěja dołhosć wot 3 hač 5 cm. Jich próškowe łopješka jenož mało wusahuja.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su zrunane a pjećdźělne.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w swětłych lisćowych lěsach, w kerčinach, na kromach žiwych płotow a na łukach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Podobna družina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Aquilegia atrata (ćěmna akelaja) ma brunowioletne kćenja. Jeho próškowe łopješka su dlěše.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 19.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 W internetowym słowniku: Akelei
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 280 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 220 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
