Sezamowe rostliny
Indiski sezam (Sesamum indicum) | |
systematika | |
---|---|
Domena | Eukaryoty |
Swět | Rostlinstwo |
Eudikotyledony Jadrowe eudikotyledony | |
Asteridy Euasteridy I | |
rjad: | (Lamiales) |
swójba: | Sezamowe rostliny |
wědomostne mjeno | |
Pedaliaceae | |
R.Br. | |
Sezamowe rostliny (Pedaliaceae) su swójba symjencowych rostlinow (Spermatophytina). K swójbje słuša wažna wužitna rostlina indiski sezam (Sesamum indicum).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Družiny su jednolětne abo wjacelětne zela, rědko kerki. Cyłokromne hač našćěpane łopjena su přećiwostejne, ale na hornim dźělu rostliny měnjate.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćenja su pjećličbne a dwubóčnje-symetriske. Płódniki su z dweju płodoweju łopješkow zestajene a wobsahuja 2-4 fachi. Z tych so kapsla abo twjerde zawěrace płody wuwiwaja, kotrež často njesu kałače, kwački abo podobne.
Systematika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Swójba Pedaliaceae bu w lěće 1810 wot Robert Brown w Prodromus Florae Novae Hollandiae, 519 nastajeny [1]. Typusowy ród je Pedalium D.Royen ex L.. Synonymy za Pedaliaceae R.Br. su: Sesamaceae Horan., Trapellaceae Honda & Sakis. [2]
W swójbje sezamowych rostlinow (Pedaliaceae) je něhdźe 14 rodow [2] z něhdźe 62 hač 85 družinami:
- Ceratotheca Endl. (inkluziwnje Sporledera Bernh.): Z něhdźe pjeć družinami w tropiskej a južnej Africe.
- Dicerocaryum Bojer (inkluziwnje Pretrea J.Gay): Z něhdźe tři družinami w južnej tropiskej Africe.
- Harpagophytum DC. ex Meisn. (inkluziwnje Uncaria Burch.): Z něhdźe dwěmaj družinomaj w južnej Africe a Madagaskarje:
- Afriska zerwa (Harpagophytum procumbens (Burch.) DC. ex Meisn.)
- Harpagophytum zeyheri Decne.
- Holubia Oliv.: Z jeničkej družinu:
- Holubia saccata Oliv.: Wona je w južnej Africe rozšěrjena.
- Josephinia Vent. (inklusiwnje Pretreothamnus Engl.): Z něhdźe Arten Australien (tři družiny), Malesien a sewjerowuchodnej Africe.
- Linariopsis Welw.: Z jednej hač třomi družinami w tropiskej Africe. Jeli je jenož jedna družina, potom je Linariopsis prostrata Welw., kotrež jenož w Angoli wustupuje.
- Pedaliodiscus Ihlenf.: Z jeničkej družinu:
- Pedaliodiscus macrocarpus Ihlenf.
- Pedalium D.Royen ex L.: Z jeničkej družinu:
- Pterodiscus Hook. (inkluziwnje Pedaliophyton Engl.): Z něhdźe dwanaće družinami.
- Rogeria J.Gay ex Delile: Z něhdźe třomi družinami w tropiskej a južnej Africe.
- Sesamothamnus Welw. (inkluziwnje Sigmatosiphon Engl.)
- Sezam (Sesamum) L.: Z něhdźe 21 družinami, předewšěm w Africe a na Indiskim subkontinenće, na př.:
- Indiski sezam (Sesamum indicum L.)
- Trapella Oliv.: Z jednej abo dwěmaj družinomaj. To stej wódne rostliny z Azije. Jeli je jenož jedna družina, potom je Trapella sinensis Oliv. w Chinskej, Japanskej, Korejskej a Dalokim wuchodźe Ruskeje.
- Uncarina, ród wobsahuje něhdźe 14 družinow, kotrež wšě endemisce na Madagaskarje wustupuja. [3], [4] [5]:
- Uncarina abbreviata (Baill.) Ihlenf. & Straka
- Uncarina ankaranensis Ihlenf.
- Uncarina decaryi Humbert ex Ihlenf.
- Uncarina dimidiata (Baill.) Ihlenf. & Straka
- Uncarina grandidieri (Baill.) Stapf
- Uncarina leandrii Humbert
- Uncarina leptocarpa (Decne.) Ihlenf. & Straka
- Uncarina peltata (Baker) Stapf
- Uncarina perrieri Humbert
- Uncarina platycarpa Lavranos
- Uncarina roeoesliana Rauh
- Uncarina sakalava Humbert
- Uncarina stellulifera Humbert
- Uncarina turicana Lavranos
Prjedy do tutoho zarjadowane rody Craniolaria L., Holoregmia Nees, Ibicella Van Eselt., Martynia L. a Proboscidea Schmidel słušeja dźensa k swójbje Martyniaceae.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ prěnjotne wozjewjenje skenowany při biodiversitylibrary.org.
- ↑ 2,0 2,1 Zapisk při GRIN.
- ↑ Werner Rauh: Uncarina, die Hakenstachlige: Eine nur auf Madagaskar vorkommende Gattung der Pedaliaceen, W: Kakteen und andere Sukkulenten, 49, 9, 1998, S. 205-209. + Blütenfarbe von Rosa bis Gelb: Zweiter Teil des Artikels über die Gattung Uncarina aus Madagaskar, W: Kakteen und andere Sukkulenten, 49, 10, 1998, S. 229-233.
- ↑ Zapisk w Madagascar Catalogue.
- ↑ J. J. Midgley & N. Illing: Were Malagasy Uncarina fruits dispersed by the extinct elephant bird?, W: South African Journal of Science, Volume 105, Issue 11-12, Pretoria 2009. Fulltext-Online.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, stronje 410-411 (němsce)