Serbska narodna zhromadźizna
Serbska narodna zhromadźizna (němsce Sorbische Volksversammlung) bě reformistiske byrgarske hibanje za čas přewróta w NDR w lětach 1989–1991.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nazymu 1989 zetkachu so prěni raz někotři Serbja z wotpohladom załožić skupinu, kotraž měješe za čas přewróta zajimy a žadanja serbskeho ludu zwuraznjeć. Prěnje zetkanje wotmě so dnja 11. nowembra 1989. Serbska narodna zhromadźizna Delnjeje Łužicy zeńdźe so 2. februara 1990 w Choćebuzu prěni raz. Na nimorjadnej hłownej zhromadźiznje Domowiny 17. měrca 1990 nastupi Jan Malink jako kandidat SNZ za předsydu narodneje organizacije, podleži pak Bjarnatej Cyžej z 233 přećiwo 302 hłosomaj. Hač dosrjedź lěta 1991 wobroćichu so čłonojo zhromadźizny prawidłownje na zjawnosć.
Serbska narodna zhromadźizna wobhladowaše so jako reformowe hibanje k statej a stronje SED blisko stejacej Domowinje a mjenje jako konkurenca k tutej. Jich wotpohlad bě, Domowinje k nowemu programej kaž tež personelnej a strukturelnej změnje dopomhać.
Dalše žadanja poćahowachu so na přikład na skrućenje serbskeho šulskeho kubłanja a na teritorialne přerjadowanje administratiwnych hranicow Łužicy jako zwisowacy teritorij.
K hłownym akteram SNZ słušachu mjez druhim Jan Nuk, Ludmila Budarjowa, Benedikt Dyrlich, Jan Malink a Franc Šěn.
Serbske kulojte blido
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Serbske kulojte blido bě prawidłownje so wotměwace zetkanje po přikładźe powšitkownych kulojtych blidow w NDR, kotrež bu přewažnje přez Serbsku narodnu zhromadźiznu iniciěrowane.
Na prěnim schadźowanju dnja 19. decembra 1989 wobdźělichu so zastupjerjo Domowiny, Serbskeje narodneje zhromadźizny, Zjednoćenstwa Cyrila a Metoda a redakcije dźenika Nowa doba, kiž spytachu, so na zhromadne žadanja dojednać.
Jedyn z hłownych zaměrow bě – kaž wot SNZ žadane – noworjadowanje Łužicy, při čimž so wo wjacorych móžnosćach diskutowaše, mjez druhim wo awtonomnym serbsko-łužiskim teritoriju (Serbska Łužica) abo wo přizamknjenju cyłeje Łužicy Sakskej. Nimo toho měješe so serbšćina z druhej hamtskej rěči regiona stać. Wobě žadani so njezwoprawdźištej.
Zastupjer Serbskeho kulojteho blida Jan Malink měješe wot 3. januara 1990 status wobkedźbowarja za Kulojtym blidom NDR.
Žórło
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Martin Kasper: Die Lausitzer Sorben in der Wende 1989/1990. LND, Budyšin 2000.