Kitkata wišnja
| |
| Kitkata wišnja (Prunus padus) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Rosales) |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Spiraeoideae) |
| ród: | Prunus |
| družina: | Kitkata wišnja |
| wědomostne mjeno | |
| Prunus padus | |
| L. | |
Kitkata wišnja (Prunus padus) je štom abo kerk ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae).
Druhe mjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dalše ludowe mjena su: počepina[1][2][3], šmergula, smoržowe zelo, pórpoćina, purpoćizna, pórčoplina, počaplina, počeplina, počipina, póćipina, póćipizna, počapla, počepica, poćerpin, purpućina[3], purpoćina[3].
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kitkata wišnja je kerk abo štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 3 hač do 12 (15) m.
Króna je šwižna jejkojta hač kulojta.
Hłowne wurostki su kruće zrunane, při tym hałuzy přewisuja.
Skora njepřijomnje hnijaće a tróšku za kisałom smjerdźi.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su jejkojte abo eliptiske a docpěwaja dołhosć wot 5 hač 10 cm (6-12 cm) a su sćeńka zubate, na hornim boku tróšku zmoršćene. Jich stołpiki njesu 2 žałzy. Jich nazymske barbjenje často je oranžowe.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot apryla hač meje. Najprjedy zrunane, prózdnišo wisace kiće docpěwaja dołhosć wot 15 hač 20 cm a wobsteja z 10 hač 25 wonjacych, maksimalnje 1,5 cm šěrokich kćenjow. Běłe krónowe łopješka docpěwaja dołhosć wot 5 hač 10 mm. Keluškowe łopješka njesu trodle a su žałzojte.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kulowaty póčkaty płód nima zbytk kelucha, hórce słodźi a docpěwa wysokosć hróšatka. Jich póčka je jamkojće brózdźena. Zrałe płody su čorne.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće we łučinowych lěsach, łučinowych kerčinach a na lěsnych kromach. Preferuje mokre, tež zdźěla přepławjowane pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W Ruskej korbyplećerjo zhibujomne, oliwne abo čerwjenobrune hałuzy jako plećenski material wužiwaja.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 340.
- ↑ W internetowym słowniku: Traubenkirsche
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje serbskeje rěče, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2003, ISBN 3-7420-0313-5, str. 447.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 683 (němsce)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 170 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 438 (němsce)
- Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, strona 102 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 416 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)