Módra šlinčina
| |
| Módra šlinčina (Medicago sativa) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy I | |
| rjad: | (Fabales) |
| swójba: | Łušćinowcy (Fabaceae) |
| podswójba: | Mjetelojte kwěty (Faboideae) |
| ród: | Šlinčina[1] (Medicago) |
| družina: | Módra šlinčina[2] |
| wědomostne mjeno | |
| Medicago sativa | |
| L. | |
Módra šlinčina[2] (Medicago sativa) je wužitna rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae). Dalše mjeno je lucerna[2].
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Módra šlinčina je zrunane, nimale nahe trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć mjezy 20 a 80 cm. Rostlina jako hromadźer dusyka pódu polěpšuje.
Stołpik je zrunany, nimale nahi.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su třiličbne. Pjerite łopješka docpěja dołhosć wot 2 hač do 3 cm a na špicku su zubate a kałačikowótre. Při tym srjedźne łopješko je dlěje stołpikate.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot junija hač do septembra. Módre hač wioletne kćenja docpěja dołhosć wot 8 hač 12 mm a steja w łopješkopažostejacych, hłójčkoformowych, hustych kićach. Króna je módra abo fijałkojta.
Kćenja buchu nimale dospołnje wot čmjełow wupróšene, kaž pospyty w Šwedskej su pokazowałe.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su łušćiny, kotrež maja 2-3 wukorkowakojte zawitki.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Módra šlinčina rosće ruderalnje na wobwliwowanych połsuchich trawnikach a na suchich łukach, na ćopłych suchich trawnikach, při pućnych kromach a na skłoninach. Wona je často kultiwowana.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Pochadźa originalnje ze zapadneje Azije. Hižo je z antiki kulturna rostlina, ale nětko tež wodźiwjena wustupuje.
Módra šlinčina je w nimale cyłej Europje z wuwzaćom sewjera rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Módra šlinčina je asimilacije dla dusyka z pomocu bakterijow hódnotna picowa rostlina. Łopjena wobsahuja prowitamin A, witaminy C, D, E, K1, ale tež mineralije. Tohodla wone so móžeja w supach kaž zelenina, kaž solotej, we přirodnej hojenskej znajomosći kaž dodawar wapna a přećiwo anemiji wužiwać. Industrija zhotowja z tuteje rostliny chlorofyl, karotin, witamin K1 a ranu hojacu žałbu.
Podobna družina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Přeměnita šlinčina (Medicago x varia) ma kćenja ze žołtym a zelenym barbnym podźělom.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 306 (němsce)
- Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 210-211 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 234 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
