K wobsahej skočić

Južnoromaniske rěče

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Južnoromaniske rěče mjenuja někotři rěčespytnicy skupinu romaniskich rěčow, do kotrejež słuša dźensa jenož hišće sardišćina jako žiwa rěč. K tutym rěčam pječa słušeše tež tak mjenowana sewjeroafrišćina abo sewjeroafriska romaniska rěč, někotři romanisća pak dwěluja, hač bě so w romskej prowincy Africa z ludoweje łaćonšćiny wosebita rěč wuwiła. Južny dźěl romaniskeho rěčneho teritorija je jara konserwatiwny; někotre dźensniše gramatiske formy w sardišćinje su klasiskej łaćonšćinje bliše hač łaćonšćina w napismach, wobchowanych w Pompeju. Na přikład wurjekowaše so klasiske łaćonske amat w Pompeju hižo jako ama[1] (kaž w dźensnišej italšćinje), w sardišćinje je so porno tomu hač do dźensnišeho zdźeržała forma amat[2] (sardiski werb amare sam je pak italskeho pochada).

Kaž w zapadoromaniskich rěčach twori so plural substantiwow a adjektiwow tež w sardišćinje na zakładźe łaćonskeho akuzatiwa plurala, na př. su pane (singular) - sos panes (plural), sa rosa - sas rosas.[2] Na rozdźěl wot wšěch wuchodoromaniskich a zapadoromaniskich rěčow (nimo jeničkeje katalanskeje narěče na Balearskich kupach) njeje so sardiski definitny artikl su, sa z łaćonskeho ille wuwił, ale z ipse.

  1. Harrington, K. P., J. Pucci, and A. G. Elliott (1997), Medieval Latin, 2nd edition, Univ. of Chicago Press. ISBN 0-226-31712-9.
  2. 2,0 2,1 Pittau, Massimo, Grammatica del sardo-nuorese, Bologna, Casa Editrice Pàtron 1972, 2. nakład.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije