Jizerske horiny
Jizerske horiny (čěsce Jizerské hory abo we wobchadnej rěči Jizerky; němsce Isergebirge; pólsce Góry Izerskie) su srjedźne horiny w sewjernej Čěskej a juhozapadnej Pólskej, kotrež słušeja k Sudetam. Wone tworjeja geografiski zwisk mjez Łužiskimi resp. Žitawskimi horinami na zapadźe a Kyrkonošemi na wuchodźe.
Mjeno je so hakle w 19. lětstotku přesadźiło; do toho ličachu Jizerske horiny ke Kyrkonošam. W srjedźowěku sydlachu na sewjernej kromje horin, wokoło dźensnišeho Frýdlanta tež Serbja.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Horiny leža při čěsko-pólskej hranicy na juhowuchodnej kromje Hornjeje Łužicy. Jich najwyši wjeršk je Wysoka Kopa z 1126 metrami. W Jizerskich horinach nadeńdźe so nimo toho tež najwyši dypk historiskeje Hornjeje Łužicy, a to na 1072 metrach při Taflowym kamjenju pod horu Smrk (1124 m) w čěskim dźělu horin. Jizerske horiny su žórlišćo rěkow Jizery (po kotrejž su pomjenowane), Hwizdźa a Łužiskeje Nysy. Přez horiny běži wódny rozwod mjez Sewjernym a Baltiskim morjom. Dla bohatosće na wodu nadeńdźe so w Jizerskich horinach tež tójšto bahnow.
Najwjetše sydlišća wokoło horin su na čěskim boku Liberec, Jablonec nad Nisou a Tanvald a w Pólskej Bogatynia a Świeradów-Zdrój. Najlěpšej wuchadźišći za pućowanja stej Hejnice a Nové Město pod Smrkem w bjezposrědnej bliskosći horin.
Wotkazaj
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Jizerske horiny – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Informaciska strona wo Jizerskich horinach (čěsce)