Jan Evangelista Purkyně
Zakładne daty | |
datum narodźenja: | 17. decembra 1787 |
ródne město: | Libochovice |
datum zemrěća: | 28. julija 1869 |
městno zemrěća: | Praha |
Jan Evangelista Purkyně (* 17. decembra 1787 w Libochovicach; † 28. julija 1869 w Praze) bě fyziolog a horliwy Čěch a Słowjan.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Purkyně so 1822 na profesora fyziologije na Wrócławsku uniwersitu powoła, hdźež wutworješe samostatny fyziologiski institut. Wot lěta 1850 běše profesor fyziologije na uniwersiće w Praze. Purkyně wučeše pola sebje doma studentow čěsku rěč a organizowaše słowjanske studentske kružki.
Mjez druhim na initiatiwu Smolerja załoži so we Wrócławju 1838 Akademiske towarstwo za łužiske stawizny a rěče ze serbskim a němskim wotrjadom. Přez tute towarstwo zeznajomni so Purkyně ze Smolerjom, kotryž běše pozdźiši wučer swojeju synow Emanuela a Karla a jeho knihownik. Za čas studija Smolerja we Wrócławju, běše Purkyně jeho najwažniši spěchowar a skrući jeho narodne wědomje. Smoler bydleše zdźěla tež pola njeho doma, nawuknje wot njeho čěšćinu a zezna so z čěskej kulturu. Mjez lětami 1840 do 1849 běše Purkyně protektor Akademiskeho towarstwa za łužiske stawizny a rěče. Wón haješe tež zwisk z Jordanom a wopyta w Praze zhromadźizny Serbowki.
Purkyně napisa wjele nastawkow wo Słowjanach, w kotrychž je tež Serbow naspominał.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Jan Petr: Purkyně, Jan Evangelista. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 458.